Masal Nedir? Masal Türünün Özellikleri

 

Masallar, çocukların hayal dünyalarını besleyen ve hayal güçlerini geliştiren, onlara değerleri öğreten önemli edebi ürünlerdir. Bu yazımızda “Masal nedir?” sorusunu cevaplayıp, “masal türünün özelikleri” üzerinde duracağız.

Masal Nedir?

Olağanüstü olayların anlatıldığı ve olağanüstü kahramanlara yer verilen metin türüne masal denir.

Masal Türünün Özellikleri

-Gerçek hayatta yaşanması mümkün olmayan olayların anlatıldığı metin türüdür. Dev, peri, ejderha vb. olağanüstü kahramanlara yer verilir.

-Masallar tamamen hayal ürünü olan eserlerdir.

-Masallarda mekân ve zaman belirsizdir. Mekân adı olarak “Kaf Dağı, Maçin” gibi ifadeler kullanılır.

-Anonim bir tür olan masallarda genellikle iyiyle kötünün, haklıyla haksızın mücadelesi vardır. Başka bir deyişle masallarda zıt durumların temsilcilerinin birbirleriyle mücadelesi söz konusudur.

-Masallar genellikle “Bir varmış, bir yokmuş” veya “Evvel zaman içinde, kalbur saman içinde” gibi kalıplaşmış ifadeler ve tekerlemelerle başlar.

-Masallarda yerli, milli ve dini motiflere yer verilmez. Masalların verdiği mesajlar evrensel mesajlardır.

-Masallarda okuyuculara ders verme amacı vardır. Masallar bu yönüyle eğitici-öğretici (didaktik) bir nitelik taşır.

-Anlatımda genellikle duyulan (öğrenilen) geçmiş zaman kipi (-miş) kullanılır.

Schwartz'ın Değer Sınıflandırması

 

Değerlerin sınıflandırılması sürecinde birçok yaklaşımdan söz edilebilir. Bu yaklaşımlardan birisi de Schwartz'ın değer sınıflandırmasıdır. Schwartz, değerleri 10 temel değer tipinde gruplamıştır. Bunlar:

1.Güç:Otorite sahibi olma, sosyal güç.

2.Başarı: Yetkin ve bilgili olma

3.Hazcılık: Hayattan tat ve keyif alma

4.Uyarılım: Cesur olma, yeniliğin ve heyecanın peşinden koşma, risk alma

5. Öz yönelim: Yaratıcı ve özgür olma, kendi hedeflerini belirleyebilme, düşünce ve davranışlarında bağımsız olma

6. Evrenselcilik: Tüm insanların iyiliğini isteme, hoşgörülü olma, toplumsal adaleti ve eşitliği savunma ve isteme, erdemli olma

7. İyilikseverlik: İyilik gözetme, yardımsever olma

8. Geleneksellik: Kültüre ve geleneklere bağlı olma, dinsel unsurlara önem verme

9. Uyma: Başkalarına zarar verecek eylemlerden kaçınma, itaatkâr olma, anne-babaya ve yaşlılara saygı duyma, kendini kontrol edebilme

10. Güvenlik: Toplumsal düzenin ve güvenliğin devamlılığını isteme, başkalarının huzurunu bozmama, sağlığına dikkat etme

 

EKYS Örnek Soru 1: Aşağıdakilerden hangisi Schwartz’ın değer sınıflandırması içinde yer almaz?

A) Uyarılım   B) Öz yönetim   C) Evrenselcilik   D) Hazcılık  E) Uyma

Cevap: B

 

EKYS Örnek Soru 2: Çalışmalarında cesur olan, risk alan ve sürekli yeniliğin ve heyecanın peşinde olan bir kişi Schwartz’ın değer tiplerinden hangisine uygundur?

A)Geleneksellik   B) Başarı   C) Öz yönelim   D) Uyma  E) Uyarılım

Cevap: E