Açıklayıcı Anlatım Nedir? Açıklayıcı Anlatıma Örnek Paragraflar

Bir konuyu açıklamak ve bir konu hakkında okuyucuyu bilgilendirmek amacıyla kullanılan anlatım biçimine açıklayıcı anlatım denir. Nesnel bir anlatımın hâkim olduğu açıklayıcı anlatımda amaç okuyucuya bilgi vermek ve ona bir şeyler öğretmektir.

Anlatım Biçimlerinden Açıklayıcı Anlatıma Örnek Paragraflar:

Örnek 1:

İskânın sözlük anlamı “yurtlandırma, yurtlanma, yerleştirme"dir. Osmanlı Devleti, Rumeli topraklarını fethettikten sonra buralarda iskân politikası uygulamıştır. İskân politikası, Osmanlı'nın Rumeli'yi fethettikten sonra buraların Türkleşip Müslümanlaşması amacıyla Anadolu'da bulunan Türk ailelerini buraya yerleştirmesi politikasıdır. İskân politikası, Osmanlı Devleti’nin kısa sürede büyümesini ve bir cihan devleti olmasını sağlamıştır.

 

Yukarıdaki metinde temel amaç “iskân politikası” hakkında okuyucuya bilgi vermektir. Bu nedenle bu metinde açıklayıcı anlatımdan yararlanılmıştır.

 

Örnek 2:

Genel ağ (İnternet) üzerinden insanların gerçek ya da sanal ürünleri satın alma işlemine e-ticaret denir. E-ticaret sayesinde alacağınız bir ürünü internet ortamındaki güvenli siteler yoluyla karşılaştırma imkânı bulabilir ve size en uygun ürünü kısa sürede bulabilirsiniz. Böylece e-ticaret sayesinde zamandan tasarruf ederek kolayca alışveriş yapmış olursunuz.

 

Yukarıdaki metinde e-ticaret hakkında okuyucuya bilgi verilmiştir. Temel amaç bilgi vermek ve açıklamak olduğundan bu metinde açıklayıcı anlatımdan yararlanıldığını söyleyebiliriz.

 

Örnek 3:

Deniz ve okyanus tabanında meydana gelen deprem ve deniz altı volkanızması gibi sebeplerle ortaya çıkan doğal afet türüne tsunami denir. Tsunami önlenmesi mümkün olmayan bir doğal afettir. Ancak alınacak bazı önlemler tsunaminin etkilerini azaltabilir. Erken uyarı sistemlerinin kurulması, etkilenebilecek yerlerin bir plân dahilinde boşaltılması, insanların kıyı şeridinden yüksek yerlere doğru uzaklaştırılması tsunaminin etkilerini azaltabilir.

 

Yukarıdaki metinde bir doğal afet türü olan “tsunami” hakkında bilgi verilmiştir. Temel amaç bilgi vermek ve açıklamak olduğundan bu metinde açıklayıcı anlatımdan yararlanıldığını söyleyebiliriz.

Kitap Rehberi: Grazia Ciavatta - Damdaki Kedi

Çocuklara ve de okuyan herkese hayvan sevgisini aşılayan sımsıcak bir dostluk ilişkisi: Damdaki Kedi.

Grazia Ciavatta'nın Yazdığı “Damdaki Kedi” Adlı Eserin Konusu:

Kaldığı bir çiftlikten hediye olarak küçük bir kıza giden sevimli yavru kedi seyahat ettiği kamyondan düşerek kardeşlerinden ayrılmak zorunda kalır ve kaybolarak bir garajın çatısına sığınır. Sevimli kırmızı kedi yükseklik korkusu nedeniyle çatıdan aşağı inemez ve çatıda zor günler yaşamaya başlar. Açlıkla mücadele eden sevimli küçük kırmızı kedinin imdadına Martina adlı iyi yürekli bir kız yetişir. Martina evinin balkonundan küçük kediye yemek vermeye başlar ve böylece Martina ile sevimli yavru kedi arasında sıcak bir dostluk ilişkisi başlar. Martina’ya ise bu süreçte en yakın arkadaşı Celeste eşlik eder. Martina’nın en yakın arkadaşı Celeste ile küçük kırmızı kedinin ise ortak bir noktası vardır: Yükseklik korkusu... Her ikisi de korkularıyla yüzleşip önlerindeki engelleri aşmaları gerekir.

“Damdaki Kedi” Adlı Eserden Güzel ve Etkileyici Bir Alıntı:

“Neden aşağı atlamıyorsun?” diye bakışlarıyla kediyi cesaretlendirmeye çalışıyordu Martina. “Neden orada kalmakta ısrar ediyorsun? Neden korkuyorsun? Aşağı in, çalıların arasına atla; unutma, korku bir tuzaktır. Biliyor musun, ben de birçok şeyden korkuyorum. Arabalardan, hastalıklardan, atlardan... İnsanlardan da. Çok sevdiğinin birinin ölümü ne kadar acıdır, bilemezsin. Yoksa bilir misin Kırmızı Kedi? Ben şimdi insanları sevmekten korkuyorum: Ya ölürlerse? Bu yüzden fazla arkadaş edinmiyorum, koruyorum kendimi. Acı çekmekten ne kadar çok ürküyorum, bilemezsin.” (Sayfa: 141, 142)

Özellikle 5. ve 6. sınıfa giden öğrencilerimizin severek, bıkmadan okuyacağı güzel bir eser... (Diğer sınıf düzeyleri ve yetişkinlerin de okuması gerektiği kanaatindeyiz.)

Kaynak: Grazia Ciavatta, Damdaki Kedi, Final Kültür Sanat Yayınları