Atasözleri ve Deyimler Listesi - 9. Hafta

 

Atasözleri ve Anlamları 

Aç elini kora sokar:

Aç insan, geçimini sağlamak için kendisini her türlü tehlikeye atar. 

Aç aman bilmez, çocuk zaman bilmez:

Aç hiçbir mazeretle susturulamaz, çocuk da istediği şeyi hemen elde etmek ister.

"Açlıkla İlgili Atasözleri" adlı yazımıza BURADAN ulaşabilirsiniz.

Hacı hacıyı Mekke'de, derviş dervişi tekkede bulur:

Hedefleri, amaçları aynı olanların yolları aynı noktada kesişir. 

Haklı söz, haksızı Bağdat'tan çevirir:

Doğru söz, yanlış yolda çok ilerlemiş kişiyi bile yola getirir. 

Harman döven öküzün ağzı bağlanmaz:

Çalışanın emeğinin karşılığı verilmelidir. 

Hamala semeri yük olmaz:

İnsana kendi işi ağır gelmez.

Harman dövmek keçinin işi değil:

Önemli işler herkese yaptırılmaz. 

Deyimler ve Anlamları 

Eyere de gelir semere de:

Her işe yarar, her türlü işi görebilir. 

Eyer: Binek hayvanlarının sırtına konulan, oturmaya yarayan nesne. 

Semer: At, eşek, katır vb. hayvanların sırtına yerleştirilen, üzerine yük bağlanan veya binilen, iskeleti ağaçtan araç. 

Faka basmak:

Aldatılmak, tuzağa düşmek. 

Fak: Tuzak. 

Fora etmek:

Açmak, çözmek.

Gemi azıya almak:

Söz dinlemez olmak:

Gem: Atı yönlendirmek için ağzına takılan demir araç. 

Göze göz dişe diş:

Yapılan kötülüğe aynı şekilde karşılık verme, misilleme.

Kaynak: TDK 

Emeğin ve Çalışmanın Önemini Anlatan Atasözleri

Lokma çiğnenmeden yutulmaz:

"Her iş emekle yapılır" anlamında kullanılan bir söz.

Zahmetsiz rahmet olmaz:

Sıkıntı, güçlük çekmeden iyi ve güzel işler başarılamaz. 

Emek olmadan yemek olmaz:

Yaşayabilmek, harcayabilmek için çalışıp kazanmak gerekir. 

İşleyen demir pas tutmaz (veya ışıldar):

Tembel tembel oturan kimse hantallaşır, iş yapma yeteneğini yitirir, çalışan kimse gittikçe açılır, daha yararlı işler yapar. 

Er olan ekmeğini taştan çıkarır:

Azimli kimse geçim yolunu bulmak için en güç işlerle bile uğraşmaktan yılmaz. 

Boş gezmekten bedava çalışmak yeğdir:

Karşılıksız da olsa çalışmak çalışmamaktan iyidir. 

Ağustosta beyni kaynayanın zemheride kazanı kaynar:

Yazın çalışan kışın rahat eder. 

Ağustosta gölge kovan zemheride karnın ovar:

Elinde fırsat varken geleceğini sağlamaya gayret göstermeyip eğlenceye, keyfe dalan kimse sonunda aç kalır ve perişan olur. 

Tarlada izi olmayanın harmanda sözü (veya yüzü) olmaz:

Kendini işe vermeyenden, bir iş üretmeyenden hayır gelmez. 

Kaynak: TDK 

Atasözleri ve Deyimler Listesi - 8. Hafta

Atasözleri ve Anlamları 

 Gel denilen yere gitmeye ar eyleme, gelme denilen yere gidip yerini dar eyleme:

Çağrıldığın yere gitmekten çekinme, gelme denilen yere de gitme, orada sana ilgi göstermezler. 

Gelin altın taht getirmiş, çıkmış kendisi oturmuş:

Toplum içine giren bir kimsenin kendi kullanacağı eşyasının değerli olup olmaması başkalarını ilgilendirmez. 

Gem almayan atın ölümü yakındır:

Söz dinlemeyen hırçın kişi, davranışının büyük zararını görür. 

Gençliğin kıymeti ihtiyarlıkta bilinir:

İnsan gençliğinde yaptığı şeylerin çoğunu yaşlandığında yapamaz ve gençliğin ne denli değerli olduğunu o zaman anlar. 

Gençlikte para kazan (veya taş taşı), kocalıkta kur kazan (veya ye aşı):

Kişi gençliğinde çalışıp para biriktirmelidir ki ihtiyarlığında çalışamadığı zaman onunla rahat rahat geçinsin.

Gezen ayağa taş değer (veya dolar):

Gereksiz yere gezen kişi, kendisine zararı dokunacak şeylerle karşılaşır. 

Gezen kurt aç kalmaz:

Geçimini sağlamak için gezip dolaşan, şuraya buraya başvuran kişi aç kalmaz. 

Deyimler ve Anlamları 

Kediye peynir (veya ciğer) ısmarlamak:

Güvenilmeyecek birine saklaması için bir şey bırakmak.

Punduna getirmek:

Bir şeyi yapmak için uygun zamanı ve yeri seçmek. 

NOT: İtalyanca kökenli bir sözcük olan "punt", "Bir şey için uygun zaman, fırsat." anlamına gelir. 

Her aşın kaşığı olmak:

Her şeye karışmak, her şeye burnunu sokmak.

Yandı gülüm keten helva:

"Kaçırılmış bir fırsat" anlamında kullanılan bir söz.

Ayıyı vurmadan postunu satmak:

Henüz ele geçmemiş bir şey üzerinde hesap yapmak.

Burnuna halkayı takmak:

İstediği gibi yönetmek, her istediğini yaptırmak. 

Burnuna karıncalar dolmak:

Ölmek.

Kaynak: TDK 

Açlıkla İlgili Atasözleri

Atalarımızın uzun gözlem ve deneyimleri sonucunda oluşmuş, öğüt veren, az sözle çok şey anlatan özlü sözlere atasözleri denir.

Atasözlerinin Özellikleri

a) Atasözleri anonimdir başka bir deyişle söyleyeni belli değildir ve halkın ortak malıdır.

b) Atasözleri kalıplaşmış sözler olduğu için atasözlerini oluşturan sözcüklerin yeri değiştirilemez ve bu sözcükler başka sözcüklerle değiştirilemez. Örneğin; “Damlaya damlaya göl olur.” atasözünü “Göl olur damlaya damlaya.” ya da “Damlaya damlaya havuz olur.” şeklinde değiştiremeyiz.

c) Atasözleri genel yargılar bildirir. Genel yargılar bildirirken de ders verici bir nitelik taşır.

ç) Atasözleri genellikle mecaz anlamlıdır.

Atasözlerinin tanımını yaptıktan ve özelliklerine değindikten sonra "açlıkla ilgili atasözleri listesi" ne yer verelim:

Acıkan doymam, susayan kanmam sanır:

Bir şeyi uzun süre elde edemeyen kimse, daha sonra o şeyden ne kadar çok edinirse edinsin yine kendisine yetmeyeceği kanısında bulunur. 

Aç elini kora sokar:

Aç insan, geçimini sağlamak için kendisini her türlü tehlikeye atar. 

Aç aman bilmez, çocuk zaman bilmez:

Aç hiçbir mazeretle susturulamaz, çocuk da istediği şeyi hemen elde etmek ister. 

Aç at yol almaz, aç it av almaz:

İş gördürdüğünüz kimselerin haklarını tam olarak vermezseniz kendilerinden yararlanamazsınız. 

Aç ayı oynamaz:

Kendisinden iş beklenilen kimseden emeğinin karşılığı esirgenmemelidir. 

Aç esner, âşık gerinir:

Herkes içinde bulunduğu koşula göre davranır. 

Aç gezmektense tok ölmek yeğdir:

Yoksulluk ölümden de beterdir. 

Açın gözü ekmek teknesinde olur:

Kişinin tek düşüncesi, yaşaması için gerekli olan şeyi elde etmektir. 

Aç ile dost olayım diyen peşin karnını doyursun:

İlişki kuracağımız kimsenin sağlama olanağı bulunmayan şeyi, ona güvenmeden kendimiz sağlamalıyız. 

Açın imanı olmaz:

Aç olan kimseden her türlü kötülük beklenebilir. 

Açın karnı doyar, gözü doymaz:

Tutkulu olduğu konuda insan doyumsuzdur, yetinmek bilmez. 

Açın koynunda ekmek durmaz:

Kazancı yetmeyen kişi, eline geçeni hemen harcar, yarını için bir şey saklayamaz. 

Açın kursağına çörek dayanmaz:

Yoksulluk içinde bulunan kimsenin bir eksiği giderilse başka bir eksiği kendini gösterir. 

Aç köpek fırın deler:

Aç kimse karnını doyurmak için önüne çıkan engellerin tamamını aşar ve isteğini elde eder. 

Aç kurt yavrusunu yer:

Aç olan karnını doyurmak için canavarlığın en kötüsünü bile yapar. 

Aç kurt aslana saldırır:

Açın gözü kararmıştır, karnını doyurmak için ölümü bile göze alarak kendisinden kat kat güçlü olan yaratıklarla boğuşur. 

Açın uykusu gelmez:

Aç olan kimse, kendisine ne kadar rahatlık sağlanırsa sağlansın, dinlendirilemez. 

Aç tavuk kendini arpa ambarında sanır:

İnsanlar, yokluğunu, yoksulluğunu çektikleri şeyler için olmayacak hayaller, düşler kurar. 

Atasözleri ve Deyimler Listesi - 7. Hafta

Atasözleri ve Anlamları 

Fare çıktığı deliği bilir:

Bir kabahate, suça veya gizli işe kalkışan kişi, yakalanacağını anladığında nereye sığınacağını bilir. 

Faydasız baş mezara yaraşır:

Yaşayan kimse bir işe yaramalıdır, bir işe yaramayan kimsenin ölüden farkı yoktur. 

Fırsat sakal altından geçer:

Fırsatı yakalayabilmek için uygun zamanı kollamak gerekir. 

Fukaranın tavuğu tek tek yumurtlar:

Talih, fakire hiç gülmez; aynı sermaye zengine daha çok, fakire daha az gelir getirir. 

Gafile kelam, nafile kelam:

Gaflet uykusunda olan kişiye söz kâr etmez. 

Garibe bir selam bin altın değer:

Yabancı yerde tek başına kalan kimseye karşı gösterilecek küçük bir ilgi, en büyük iyilik yerine geçer.

Gece gözü, kör gözü:

Geceleyin iyi iş yapılamayacağını anlatan bir söz.

Deyimler ve Anlamları 

Yedi kubbeli hamam kurmak:

Büyük hayaller peşinde koşmak.

Denizdeki balığın karada komisyonculuğunu yapmak:

Gerçekte bulunmayan bir konu üzerinde varmış gibi savunuculuğunu yapmak, hayalî konularda gereksiz söz söylemek. 

Her boyaya girip çıkmak:

Çeşitli işlerde kısa süre de olsa çalışmış olmak.

Cadı kazanı gibi kaynamak:

Dedikodu, kargaşa çok olmak. 

Lügat paralamak:

Konuşma dilinde geçmeyen yabancı kelimeler kullanmak, ağdalı konuşmak. 

Eşeğe gücü yetmeyip semerini dövmek:

Güçlü birine kızıp da ondan alamadığı hıncını çevresindekilerden çıkarmak.

Balık kavağa çıkınca:

"Hiçbir zaman" anlamında kullanılan bir söz.

5, 6, 7 ve 8. Sınıf Türkçe Dersi Proje Ödevi Örnekleri

 

Aşağıda 5, 6, 7 ve 8. sınıf Türkçe dersi proje ödevi örneklerine yer verilmiştir. Sınıf seviyesi ya da öğrenci seviyesine göre gerekli gördüğünüz  düzenlemeleri yaparak kullanabilirsiniz.

1)Şehirler Albümü Oluşturma (En az beş şehir seçilip bu şehirler tüm yönleriyle tanıtılacak.)

2)Bir yazarı ya da şairi tanıtma (Bir yazar ya da şair seçilip eserleriyle birlikte tanıtılacak.)

3)Türkçesi Varken Etkinliği (Dilimize yerleşmiş yabancı kökenli kelimelerin yerine Türkçelerini kullanma)

4) Kitap tanıtımı (En az iki kitap seçilir ve okunur. Bu kitaplar verilen forma göre tanıtılır.)

5) Atasözleri Sözlüğü Oluşturma (Alfabetik sıraya göre her harfe beş atasözü denk gelecek şekilde atasözleri sözlüğü oluşturulur.)

6) Deyimler Sözlüğü Oluşturma (Alfabetik sıraya göre her harfe beş deyim denk gelecek  şekilde deyimler sözlüğü oluşturulur.)

7) Şiiri düzyazıya çevirme etkinliği (En az beş şiir seçilir ve bu şiirlerin her biri düzyazı metnine dönüştürülür.)

8) Gerçek anlamlı ve mecaz anlamlı sözcükler bulup bu sözcükleri cümlede kullanma 

9) Vatan sevgisi ya da bayrak sevgisi temalı şiirleri derleme (En az 10 şiir bulunur.)

10) Herhangi bir konuda karikatür yazma 

11)Deyimlerin ortaya çıkış hikâyelerini araştırma 

12) Bilinen bir masalı yeniden kurgulayarak yazma 

13) Noktalama işaretlerinin kullanım alanlarını yazma (Nokta, virgül, soru işareti, ünlem işareti, üç nokta, iki nokta, kesme işareti ve tırnak işaretinin kullanıldığı yerler) 

14) Dilimizde yazım yanlışının en fazla yapıldığı sözcükleri listeleme ve bu sözcüklerin doğru yazımını gösterme 

15) Yazarlar Albümü Oluşturma (En az 10 yazar seçilir ve hayatları ve eserleri hakkında bilgi verilir.)

16) Şairler Albümü Oluşturma (En az 10 şair seçilir ve hayatları ve eserleri hakkında bilgi verilir.)

17) “Atatürk ve Milli Mücadele” temalı beş tane metin bulup bu metinlerden birini sınıfa sunma 

18) Kitap okumanın önemine dair sloganlar bulma ve afişler hazırlama 

19) “Duygularımı Tanıyorum” temalı afişler hazırlama 

20) “Doğayı Koruyorum” temalı metinler albümü oluşturma  (En az beş metin bulunur ve bu metinlerden biri sınıfa sunulur.)

Natüralizm Akımı Nedir? Natüralizm Akımının Özellikleri

Realizmin bir üst basamağı olarak ortaya çıkan, realist gözlemciliğe determinizmi de ekleyen edebî akıma natüralizm adı verilir. Natüralizm akımının özelliklerine geçmeden önce “determinizm nedir?” sorusunu cevaplayalım. Determinizm, şu anki olayların daha önceki olayların sonucu olduğunu ve şu anki olayların sonraki olaylara sebebiyet vereceğini öne süren düşünce sistemidir.

“Doğalcılık” olarak da adlandırılan natüralizm akımının bildirisini 1880 yılında Emile Zola kaleme almıştır.

Natüralizm Akımının Özellikleri

1)Realist yazarlar gözleme büyük önem vermişlerdir. Natüralist yazarlar ise eserlerinde deneyi ön plâna çıkarmışlardır. Başka bir deyişle yazar, dış dünyada gözlemlediği olayların kendisinin meydana getirdiği roman dünyasında gerçekleşmesine zemin hazırlar.

2)Bilimsel gerçekçiliği edebiyata taşıyan natüralistler, eserin olayları ve kahramanları karşısında bir bilim insanı tarafsızlığına sahip olmuşlardır.

3)Natüralistler eserlerinde insanı ele alırken soyaçekim ve sosyal çevre üzerinde durmuşlardır. Natüralizme göre insanların huyları anne ve babadan aldıkları kalıtıma, başka bir deyişle soyaçekim özelliklerine bağlıdır. Başka bir deyişle insan sosyal çevre ile soyaçekimin bir ürünüdür.

4) Natüralist yazarlar romanlarında ayrıntılı betimlemeler yapmıştır.

5)Bu akımda genellikle, sorunlu, toplum tarafından dışlanmış kişiler anlatılır.

6) Natüralist yazarlar, eserlerinde toplumun tüm olumsuzluklarını ortaya koymuşlardır. Buradaki amaç insanları içinde bulundukları olumsuzluklardan kurtarmaktır.

7)Her ne kadar öykü ve tiyatro alanında da eserler verilmekle birlikte natüralizmin ağırlıklı olarak bir roman akımı olduğu söylenebilir.

Natüralizmin Dünya Edebiyatındaki Temsilcileri

Emile Zola, Alphonse Daudet, Guy de Maupassant, Gerhart Hauptmann.

Türk Edebiyatında Natüralizm

Edebiyatımızda natüralizm akımına en fazla yaklaşan sanatçı Hüseyin Rahmi Gürpınar olmuştur. 

Atasözleri ve Deyimler Listesi - 6. Hafta

Atasözleri ve Anlamları

Cahile söz (veya laf) anlatmak, deveye hendek atlatmaktan güçtür (veya zordur):

Ne kadar uğraşılırsa uğraşılsın deve hendekten atlatılamaz, cahile söz anlatmak bundan da zor bir şeydir. 

Cambaz ipte, balık dipte gerek:

Kişi uzmanlığının gereği ne ise onu yapmalıdır. 

Caminin mumunu yiyen kedinin gözü kör olur:

Kendisini yetiştiren kimsenin malına hıyanet eden, el uzatan kimse cezasını bulur. 

Can bostanda bitmez:

İnsan, canının değerini bilmeli, onu yıpratmamalıdır. 

Cefayı çekmeyen sefanın kadrini bilmez:

Sıkıntı çekmemiş olanlar, eriştikleri rahatlığın ve mutluluğun değerini bilemezler. 

Deli arlanmaz, soyu arlanır:

Densizce, delice iş yapanlar yaptıklarından utanacak durumda değillerdir ama ailesi, yakınları onların davranışlarından üzüntü duyarlar, utanırlar. 

Deliye taş atma, başını yarar:

Davranışlarında çılgınlık bulunan kimseye dokunma yoksa sana öyle çılgınca saldırır ki yaptığına pişman olursun.

Deyimler ve Anlamları 

Deli kızın çeyizi gibi:

Bir arada sergilenen ve birbirine yakışmayan (eşya).

Deli pösteki sayar gibi:

Çok karışık, çok ayrıntılı, sıkıcı bir işle uğraşma.

Pösteki, "koyun veya keçi postu" anlamına gelir. 

Pösteki saymak:

İçinden çıkılmaz bir iş yüklenip uğraşmak.

Koyun kaval dinler gibi dinlemek:

Hiçbir şey anlamadan dinlemek. 

Çoban kulübesinde padişah rüyası görmek:

İçinde bulunduğu duruma uygun düşmeyen düşler kurmak.

Ocağı kör kalmak:

Soyu tükenmek, soyunu devam ettirecek bir çocuğu olmamak.

Eğrisi doğrusuna gelmek:

Olmayacak gibi görünen bir işin, bir girişimin, rastlantı sonucu olumlu bitmesi.

(Kaynak:TDK) 

Diğer listelere aşağıdaki bağlantılardan ulaşabilirsiniz. 

Atasözleri ve Deyimler Listesi - 1. Hafta

Atasözleri ve Deyimler Listesi - 2. Hafta

Atasözleri ve Deyimler Listesi - 3. Hafta

Atasözleri ve Deyimler Listesi - 4.Hafta

Atasözleri ve Deyimler Listesi - 5. Hafta

Anı (Hatıra) Nedir? Özellikleri ve Örnekleri

Yaşanmış olayların, üzerinden belli bir zaman dilimi geçtikten sonra anlatıldığı yazı türüne anı (hatıra) denir. 

Anı (Hatıra) Türünün Özellikleri Nelerdir? 

1)Anlatan kişinin bizzat yaşadığı ya da tanık olduğu olaylar anlatılır. Bu nedenle anı türünde olaylar birinci şahıs ağzından anlatılır. 

2) Söz konusu olayın yaşanmasının üzerinden belli bir zaman dilimi geçtikten sonra olaylar kaleme alınır.

3) Yaşanan ya da tanık olunan olayın kişinin belleğinde iz bırakır nitelikte olması esastır. 

4) Anı (hatıra) türünde kişi yaşadığı ya da tanık olduğu olayı samimi bir dille anlatır. 

5) Anı türünün geçmişi aydınlatma, geçmiş hakkında bilgi verme başka bir deyişle tarihsel olaylara ışık tutma gibi bir işlevinin de olduğunu söyleyebiliriz. 

Anı (Hatıra) Türüne Örnek 

2005 yılının sonbaharıydı diye hatırlıyorum. O zaman insanlarının sıcak ve içten olduğu, herkesin birbirini tanıdığı güzel bir mahallede oturuyorduk. Beş katlı bir binanın üçüncü katında oturuyorduk. O evin mutfağının balkonunda zaman geçirmeyi çok seviyordum. Günlerden birinde havanın güzel olduğu bir günde kitabımı okumak için balkona çıkmıştım. Balkona çıktığımda karşılaştığım manzara beni çok şaşırttı. Balkonda sevimli bir kedi vardı. Peki balkonumuza nereden girmiş olabilirdi bu kedi? Çok geçmeden anladım. Balkonumuza yakın mesafede bir pencere vardı. . Pencereyle balkon arasında ise uzak bir mesafe yoktu. İşte oradan girmişti kedi. Hemen anneme haber verdim ve kediyi beslemeye başladık. Artık her gün bizim balkona uğrar olmuştu bu sevimli kedi. Aradan bir ay geçmişti. Artık kedi balkonumuza uğramaz olmuştu. Çok geçmeden anladık ki bu sevimli kedi, mahalle sakinleri tarafından uzak bir yere götürülmüştü. Muhtemelen bu sevimli kedinin uğradığı ev sadece bizim ev değildi ve bu durum mahalle sakinlerini rahatsız etmişti. O gün bu gündür ne zaman bir kedi görsem aklıma o sevimli kedi gelir. 

Yukarıdaki metinde yazar yaşadığı ve belleğinde iz bırakmış bir olayı üzerinden belli bir zaman dilimi geçtikten sonra anlatmıştır. Bu nedenle yukarıdaki metnin türü anı (hatıra)dır. 

Anı Türü ile Günlük Türü Arasındaki Fark 

Anı türünde kişinin yaşadığı ya da bizzat tanık olduğu olay üzerinden belli bir süre geçtikten sonra anlatılırken günlük türünde kişinin yaşadığı olay günü gününe ve sıcağı sıcağına anlatılır. 

Atasözleri ve Deyimler Listesi - 5. Hafta

Atasözleri ve Anlamları 

Baca eğri de olsa duman doğru çıkar:

Yaradılıştan iyi ve doğru olan kimse, ne denli elverişsiz ortam içinde bulunursa bulunsun niteliğini yitirmez. 

Bağ bayırda, tarla çayırda:

Her şey kendisi için en elverişli ortamda gelişir, verimli duruma gelir. 

Bağa bak, üzüm olsun, yemeye yüzün olsun:

Kişi, karşılık beklediği işten istediğini alabilmek için gereken harcamaları yapmalıdır. 

Baht olmayınca başta, ne kuruda biter ne yaşta:

Kişi kötü yazgılı olursa giriştiği hiçbir işten olumlu sonuç alamaz. 

Bakan yemez, kapan yer:

Bir şey yalnızca bakmakla elde edilemez, onu ele geçirmek için davranmak gerekir. 

Baktın kar havası, eve gel kör olası: 

Tehlikeli bir durum belirmeye başlayınca ondan uzaklaşmanın çaresine bakılmalıdır.

Bal bal demekle ağız tatlanmaz: 

Sözde kalan dilek ve tasarıların iş bitirmede hiçbir etkisi olmaz.

Deyimler ve Anlamları 

Eteği belinde:

Kıvrak ve hamarat. 

Eteğinde namaz kılınmak:

İçi dışı çok temiz kişi olmak.

Eteğiyle mum söndürmek:

Uygun olmayan biçimde iş yapmak, sakar olmak, üstünkörü davranmak.

Eteğindeki taşı dökmek:

Bütün bildiklerini açıklamak.

Eteğinden ayrılmamak:

Peşini bırakmamak. 

Kırk kapının ipini çekmek:

İçinde bulunduğu sorunu çözmek için kapı kapı dolaşmak, birçok yere uğramak.

Kırk evin kedisi:

Birçok eve girip çıkan (kimse).

Kaynak: TDK 

Biyografi Nedir? Biyografi Türünün Özellikleri Nelerdir?

Edebiyat, kültür-sanat, siyaset, spor vb. alanlarda ün kazanmış ve tanınmış insanların hayatlarının tarafsız bir bakış açısıyla anlatıldığı metin türüne biyografi (yaşam öyküsü) denir.

Biyografi Türünün Özellikleri Nelerdir?

Biyografi türünde kişi kendi yaşamını kendi ağzından anlatmaz. Kişinin yaşamı başkası tarafından anlatılır. Bu türde yaşam öyküsünü anlatan kişi tarafsız ve gerçekçidir. Başka bir deyişle kişinin yaşam öyküsünü anlatan yazar söz konusu kişi hakkında kişisel duygu ve düşüncelerine mümkün olduğunca yer vermez. Kişinin yaşam öyküsü anlatılırken bilgi, belge ve tanıklara başvurulur. 

Biyografi türünde yazar, kişinin yaşam öyküsünü anlatırken genellikle kronolojik bir sıra izler. Ayrıca bu türde açık, sade bir dil kullanılır. 

Biyografi türünün otobiyografi türünden farkı nedir? 

Otobiyografi türü kişinin yaşamının kendi ağzından anlatıldığı türdür. Biyografi türünde ise kişi kendi yaşamını kendi ağzından anlatmaz. Kişinin yaşamı başkası tarafından anlatılır.

Biyografi Örneği / Biyografi Türüne Örnek 

Türk edebiyatında mühim bir yere sahip olan romancı ve fikir insanı Peyami Safa, yazdığı eserlerle geçmişten günümüze ışık tutmuş, yaptığı önemli tespitlerle kalıcı olmayı başarmıştır. 

1899'da İstanbul'da doğan sanatçının babası şair İsmail Safa, annesi ise Server Bedia Hanım'dır. Çocukluğunu büyük zorluklar içerisinde geçiren Peyami Safa adını "Asrın Hikâyeleri" adlı yazılarıyla duyurmuştur.  
Para kazanma kaygısıyla yazdığı yazılarına annesinin adından ilham alarak oluşturduğu "Server Bedii" takma adını kullanmış ve "Cingöz Recai" adlı polisiye roman dizisiyle büyük bir ses getirmiştir. 

Hayatında kırk yılı aşkın bir süredir yazarlık yapmış olan sanatçının ilgi alanları geniş olmuştur. Sanata, edebiyata, psikolojiye, felsefeye ve sosyolojiye ilgi duyan yazar eserlerinde bu konulara geniş olarak yer vermiştir.Eserlerinde yaptığı psikolojik tahliller onun en belirgin özelliğidir.

Küçükken sağ kolunda çıkan kemik veremi hastalığı nedeniyle kendisini ilaçların, doktorların, hasta bakıcılarının arasında bulan Peyami Safa, geçirdiği bu zor günleri otobiyografik romanı "Dokuzuncu Hariciye Koğuşu"nda derin psikolojik tahlillerle anlatmıştır. 

Tıp öğrenimi görürken bunalıma giren ve felsefeye yönelip mistik bir dünya görüşü kazanan bir genci anlattığı "Matmazel Noraliya'nın Koltuğu" adlı romanında yine derin psikolojik tahliller yapmıştır. 

"Fatih-Harbiye" adlı romanında Doğu-Batı çatışmasını Neriman-Şinasi-Macit üçlüsü ve musiki üzerinden anlatmıştır. 

(Biyografi örneği www.aylakeditor.blogspot.com adlı siteden alınmıştır.)

Atasözleri ve Deyimler Listesi - 4.Hafta

Atasözleri ve Anlamları:

Adamak kolay, ödemek zordur:

Söz vermek kolaydır ancak o sözü yerine getirmek zordur. 

Adamakla mal tükenmez:

Yardım sözle değil gerçekten fedakârlık yapılarak gerçekleştirilir.

Adamın yere bakanından, suyun yavaş akanından kork:

Duygu ve düşüncelerini açığa vurmayan sessiz insan yavaş akan derin su gibi tehlikelidir. 

Adamın iyisi işbaşında (veya alışverişte) belli olur:

Bir kişinin iyi ve becerikli olduğu yaptığı işlerden anlaşılır. 

Ağaca balta vurmuşlar "sapı bedenimden" demiş:

İnsana en yakını bile kötülük edebilir. 

Ağaç meyvesi olunca başını aşağı salar:

Yararlı eserler veren, bilgi ve erdemle donanmış kimse alçak gönüllü olur. 

Ağacı kurt, insanı dert yer:

Kurt ağacı nasıl içten içe kemirirse dert de insanı içten içe yer bitirir. 

Deyimler ve Anlamları:

Lokma (veya lokması) ağzında büyümek:

Üzüntü veya iştahsızlık sebebiyle lokmasını yutamamak.

Ekmediği yerden biter:

Umulmayan ve istenilmeyen yerde karşılaşılan kimseler için kullanılan bir söz.

Zamanı avlamak:

Uygun zamanı bulmak. 

Eğri gemi doğru sefer:

Kullanılan araç yetersiz ancak yapılan iş isteğe uygun. 

Atla arpayı dövüştürmek (veya dalaştırmak):

Fesat karıştırmak, arabozanlık etmek.

Kalbini burmak:

Üzmek, sıkıntı vermek. 

Gözlerinin içine kadar kızarmak:

Utancından yüzü çok kızarmak.

(Kaynak: TDK) 

Diğer listelere aşağıdaki bağlantılardan ulaşabilirsiniz. 

Atasözleri ve Deyimler Listesi - 1.Hafta

Atasözleri ve Deyimler Listesi - 2. Hafta

Atasözleri ve Deyimler Listesi - 3.Hafta

Metnin Anahtar Kelimelerini Belirleme

Anahtar kelimeler metnin özünü oluşturan, metnin başlığını, konusunu ve ana fikrini bulabilmemizi sağlayan kelimelerdir. Metinde sıkça tekrar edilen kelimeler metnin anahtar kelimeleridir.

Metnin Anahtar Kelimeleri Örnekler:

Örnek 1: İnsanı başarıya götüren önemli etkenlerden birisi de bir hedefinin olmasıdır. Hedefi olan insan ne yapacağını, hangi uğurda çalışıp mücadele edeceğini bildiği için yola daha bilinçli çıkar. Hedef, insanı motive eder ve böylece insan işine sımsıkı sarılarak başarı yolunda emin adımlarla ilerler. 

Yukarıdaki metinde “insan, hedef ve başarı” kelimeleri sıklıkla tekrar edilmiştir. Ayrıca bu kelimeler metnin odak noktasını oluşturur. Bu nedenle bu metnin anahtar kelimeleri “insan”, “hedef” ve “başarı”dır. 

Örnek 2: Okumak, bizi çeşitli özellikler bakımından geliştiren yararlı bir eylemdir. Düzenli olarak okuyan insanın söz varlığı gelişir. Söz varlığı gelişen insan ise kendini her ortamda yazılı veya sözlü olarak rahatça ifade etme olanağı bulur. 

Yukarıdaki metnin ana odağını başka bir deyişle özünü oluşturan iki anahtar kelime vardır. Bunlar; “okumak” ve “söz varlığı"dır. 

Örnek 3: Oyun, çocuk gelişiminde çok önemli bir yer tutmaktadır. Çocuk, oyun sayesinde yaşamı için gerekli olan bilgi, beceri ve davranışları öğrenir. Nesneleri, toplumsal kuralları ve kavramları oyunlar sayesinde öğrenen çocuk yaşama daha hazır hâle gelir. 

Yukarıdaki metnin anahtar kelimeleri “oyun”, “çocuk” ve “çocuk gelişimi”dir.