Değerlerin sınıflandırılması sürecinde birçok
yaklaşımdan söz edilebilir. Başka bir değer sınıflandırması da Spranger'ın değer
sınıflandırmasıdır. Spranger, değerleri kuramsal-teorik, ekonomik,
estetik, sosyal, politik ve dini-geleneksel tip olmak üzere altı grupta
toplamıştır.
Spranger’ın Değerler Sınıflandırması
1.Kuramsal-teorik tip: Gerçeğin keşfini amaçlayan bu
tipte bilgiyi araştırma, keşfetme, analiz etme ve sistemleştirme tutkusu
ön plândadır. Akılcı ve entelektüel olan bu tip eleştirel düşünceye önem verir.
2.Ekonomik tip: Neyin yararlı olduğuyla ilgilenen
bu tipte tüm yatırımlardan kazanç elde etme tutkusu vardır. Bu tipler aynı
zamanda faydacıdırlar.
3.Estetik tip: Bu tip için en önemli değerler biçim,
uyum, simetri ve formdur.
4.Sosyal tip: En önemli amacı başkalarının
sevgisini kazanmak olan bu tipte esas olan başkalarına yardım etmek ve
bencil olmamaktır. İnsan sevgisini öne çıkararak başkalarına yardım
etmeyi amaçlarlar.
5.Politik tip: Güç ve iktidara önem veren bu
tip, başkalarını etkileyebilecek mevkilere gelerek bu mevkileri onları etkileme
amacıyla kullanırlar.
6. Dini-geleneksel tip: Birliğe, bütünlüğe önem
veren bu tip aynı zamanda yaşama dair bir sisteme ulaşmayı amaçlar. Evreni bir
bütün olarak kavrayan bu tip dini, dünyevi hazların önünde tutar.
EKYS Örnek Soru:
I.Bencil olmama, başkalarına yardım etme (dini-geleneksel
tip)
II. Yararlı ve pratik olana yönelme (ekonomik tip)
III. Bilgiyi araştırma, keşfetme (kuramsal-teorik tip)
IV. Biçim, uyum (estetik tip)
V. Güç, iktidar (politik tip)
Yukarıda Spranger’ın kişilik tipleri özellikleriyle birlikte
verilmiştir. Hangisinde özellik-kişilik tipi eşleştirmesinde yanlışlık yapılmıştır?
A) I. B)
II. C) III. D) IV. E) V.
Çözüm: Bencil olmama, başkalarına yardım etme sosyal
tip ile ilişkilidir. Dini-geleneksel tipte birliğe, bütünlüğe önem
verme esastır.
Cevap: A
