ÖSYM Sınavlarında Çıkması Muhtemel Şair ve Yazarlar

 KPSS, EKYS, YKS gibi ÖSYM'nin düzenlediği sınavlarda çıkması muhtemel şair ve yazarları sizlerle paylaşıyoruz. 

1)Ahmet Hamdi Tanpınar

Roman, öykü, makale, deneme, şiir, edebiyat tarihi gibi türlerde eserler veren, “Ne İçindeyim Zamanın”, “Bursa'da Zaman” gibi şiirleri kaleme alan, “Mahur Beste”, “Huzur”, “Sahnenin Dışındakiler” ve “Saatleri Ayarlama Enstitüsü” gibi romanlarıyla ünlü sanatçımızdır. Sanatçının öykü türündeki eserleri ise “Abdullah Efendi'nin Rüyaları” ve “Yaz Yağmuru"dur. Deneme türünde de eserler veren sanatçı bu türde “Beş Şehir” ve “Yaşadığım Gibi” adlı eserleri de kaleme almıştır. Ahmet Hamdi Tanpınar, “Beş Şehir” adlı eserinde Ankara, Erzurum, Konya, Bursa ve İstanbul’u kendine özgü anlatım biçimiyle okuyucuyla buluşturmuştur

 

2)Peyami Safa

Edebiyat, felsefe, psikoloji, sosyoloji gibi değişik alanlarda eserler vererek çok yönlü olabilmeyi başaran sanatçı roman türünde verdiği eserlerle edebiyat tarihimizdeki yerini almıştır. Sanatçı roman türünde “Dokuzuncu Hariciye Koğuşu”, “Fatih-Harbiye”, “Bir Tereddüdün Romanı”, “Matmazel Noralya’nın Koltuğu”, “Yalnızız”, “Şimşek”, “Sözde Kızlar”, “Canan”, “Biz İnsanlar” gibi eserler kaleme almıştır.

 

3) Sezai Karakoç

İslâmî duyarlılıkla kaleme aldığı eserleriyle tanınan sanatçımızdır. Şiir türünde “Körfez, Şahdamar, Hızırla Kırk Saat, Taha’nın Kitabı, Gül Muştusu, Zamana Adanmış Sözler” gibi eserler kaleme alan sanatçı aynı zamanda deneme türünde kabul edebileceğimiz “Diriliş Muştusu” ve “Diriliş Neslinin Âmentüsü” adlı eserleriyle de ünlüdür. “Ey Sevgili” olarak bilinen “Sürgün Ülkeden Başkentler Başkentine” ve “Mona Rosa” adlı şiirleri en çok okunan şiirlerindendir.

 

4) Cahit Sıtkı Tarancı

Şiirlerinde ağırlıklı olarak “yalnızlık” ve “ölüm” temalarını işleyen şair, edebiyatımızda “ölüm şairi” olarak da tanınır. “Ömrümde Sükût”, “Otuz Beş Yaş”,” Düşten Güzel”, “Sonrası” adlı şiir kitapları vardır.

 

5) Abbas Sayar

Romanlarında ve hikâyelerinde Orta Anadolu insanının yaşamını anlatan ve “Yılkı Atı” romanıyla edebiyat dünyasında adını duyuran edebiyatçımızdır. Sanatçının ayrıca roman türünde “Çelo”, “Can Şenliği”, “Dik Bayır” gibi eserleri de vardır.

 

6) Rasim Özdenören

Türk öykücülüğünün ve deneme yazarlığının gelmiş geçmiş en usta kalemlerinden biridir. “Hastalar ve Işıklar”, “Gül Yetiştiren Adam”, “Çözülme”, “Çok Sesli Bir ölüm”, “Denize Açılan Kapı”, “Ruhun Malzemeleri”, “Müslümanca Düşünme Üzerine Denemeler”, “Müslümanca Yaşamak”, “Ansızın Yola Çıkmak”, “Yazı, İmge ve Gerçeklik” gibi eserleriyle ünlüdür.

 

7) Yakup Kadri Karaosmanoğlu

Özellikle romanları ve öyküleriyle edebiyatımızda önemli bir yeri olan Yakup Kadri, “Yaban” adlı romanında I. Dünya Savaşı'nın bitimiyle birlikte Sakarya Savaşı’nın sonuna kadar olan sürede bir Anadolu köyünde köy halkının Milli Mücadele’ye ilişkin tutumlarını ve tavırlarını Ahmet Celâl isimli bir Türk subayının ve aydınının gözüyle verir.

Yakup Kadri’nin Eserleri:

Öykü: Bir Serencam, Rahmet, Milli Savaş Hikâyeleri

Roman: Kiralık Konak, Nur Baba, Hüküm Gecesi, Sodom ve Gomore, Yaban, Ankara, Bir Sürgün, Panorama I, Panorama II, Hep O Şarkı.

Anı: Zoraki Diplomat, Anamın Kitabı, Vatan Yolunda, Politikada 45 Yıl, Gençlik ve Edebiyat Hatıraları

Mensur Şiirler: Erenlerin Bağından, Okun Ucundan.

 

8) Halide Edip Adıvar

Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatında roman, öykü, anı gibi türlerde eserler veren Halide Edip Adıvar, özellikle roman türündeki eserleriyle edebiyatımızda ses getirmiştir. “Vurun Kahpeye”, “Ateşten Gömlek”, “Sinekli Bakkal”, “Dağa Çıkan Kurt”, “Türk’ün Ateşle İmtihanı”, “Mor Salkımlı Ev” gibi eserleriyle ünlüdür.

 

9) Orhan Veli Kanık

Garip akımının kurucularından olan Orhan Veli Kanık, kaleme aldığı şiirlerle edebiyatımıza damga vurmuş şairlerimizdendir. “Garip”, “Vazgeçemediğim”, “Destan Gibi”, “Yenisi”, “Karşı” gibi şiir kitapları olan sanatçı daha çok “İstanbul’u Dinliyorum” ve “Anlatamıyorum” adlı şiirleriyle hafızalarda yer edinmiştir.

 

10) Reşat Nuri Güntekin

Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatında kaleme aldığı roman, öykü ve tiyatro türündeki eserleriyle ses getiren Reşat Nuri Güntekin, eserlerinde Anadolu’yu ve Anadolu insanının yaşantısını yalın bir dille okuyucularına aktarmayı başarmış bir sanatçıdır. “Çalıkuşu”, “Dudaktan Kalbe”, “Yeşil Gece”, “Acımak”, “Yaprak Dökümü”, “Kızılcık Dalları”, “Miskinler Tekkesi”, “Kavak Yelleri”, “Gizli El” gibi eserleriyle ünlüdür.

Spranger'ın Değerler Sınıflandırması

 

Değerlerin sınıflandırılması sürecinde birçok yaklaşımdan söz edilebilir. Başka bir değer sınıflandırması da Spranger'ın değer sınıflandırmasıdır. Spranger, değerleri kuramsal-teorik, ekonomik, estetik, sosyal, politik ve dini-geleneksel tip olmak üzere altı grupta toplamıştır.

Spranger’ın Değerler Sınıflandırması

1.Kuramsal-teorik tip: Gerçeğin keşfini amaçlayan bu tipte bilgiyi araştırma, keşfetme, analiz etme ve sistemleştirme tutkusu ön plândadır. Akılcı ve entelektüel olan bu tip eleştirel düşünceye önem verir.

2.Ekonomik tip: Neyin yararlı olduğuyla ilgilenen bu tipte tüm yatırımlardan kazanç elde etme tutkusu vardır. Bu tipler aynı zamanda faydacıdırlar.

3.Estetik tip: Bu tip için en önemli değerler biçim, uyum, simetri ve formdur.

4.Sosyal tip: En önemli amacı başkalarının sevgisini kazanmak olan bu tipte esas olan başkalarına yardım etmek ve bencil olmamaktır. İnsan sevgisini öne çıkararak başkalarına yardım etmeyi amaçlarlar.

5.Politik tip: Güç ve iktidara önem veren bu tip, başkalarını etkileyebilecek mevkilere gelerek bu mevkileri onları etkileme amacıyla kullanırlar.

6. Dini-geleneksel tip: Birliğe, bütünlüğe önem veren bu tip aynı zamanda yaşama dair bir sisteme ulaşmayı amaçlar. Evreni bir bütün olarak kavrayan bu tip dini, dünyevi hazların önünde tutar.

 

EKYS Örnek Soru:

I.Bencil olmama, başkalarına yardım etme (dini-geleneksel tip)

II. Yararlı ve pratik olana yönelme (ekonomik tip)

III. Bilgiyi araştırma, keşfetme (kuramsal-teorik tip)

IV. Biçim, uyum (estetik tip)

V. Güç, iktidar (politik tip)

Yukarıda Spranger’ın kişilik tipleri özellikleriyle birlikte verilmiştir. Hangisinde özellik-kişilik tipi eşleştirmesinde yanlışlık yapılmıştır?

A) I.       B) II.       C) III.       D) IV.       E) V.

Çözüm: Bencil olmama, başkalarına yardım etme sosyal tip ile ilişkilidir. Dini-geleneksel tipte birliğe, bütünlüğe önem verme esastır.

                                                                                                                              Cevap: A

Schwartz'ın Değer Sınıflandırması

 

Değerlerin sınıflandırılması sürecinde birçok yaklaşımdan söz edilebilir. Bu yaklaşımlardan birisi de Schwartz'ın değer sınıflandırmasıdır. Schwartz, değerleri 10 temel değer tipinde gruplamıştır. Bunlar:

1.Güç:Otorite sahibi olma, sosyal güç.

2.Başarı: Yetkin ve bilgili olma

3.Hazcılık: Hayattan tat ve keyif alma

4.Uyarılım: Cesur olma, yeniliğin ve heyecanın peşinden koşma, risk alma

5. Öz yönelim: Yaratıcı ve özgür olma, kendi hedeflerini belirleyebilme, düşünce ve davranışlarında bağımsız olma

6. Evrenselcilik: Tüm insanların iyiliğini isteme, hoşgörülü olma, toplumsal adaleti ve eşitliği savunma ve isteme, erdemli olma

7. İyilikseverlik: İyilik gözetme, yardımsever olma

8. Geleneksellik: Kültüre ve geleneklere bağlı olma, dinsel unsurlara önem verme

9. Uyma: Başkalarına zarar verecek eylemlerden kaçınma, itaatkâr olma, anne-babaya ve yaşlılara saygı duyma, kendini kontrol edebilme

10. Güvenlik: Toplumsal düzenin ve güvenliğin devamlılığını isteme, başkalarının huzurunu bozmama, sağlığına dikkat etme

 

EKYS Örnek Soru 1: Aşağıdakilerden hangisi Schwartz’ın değer sınıflandırması içinde yer almaz?

A) Uyarılım   B) Öz yönetim   C) Evrenselcilik   D) Hazcılık  E) Uyma

Cevap: B

 

EKYS Örnek Soru 2: Çalışmalarında cesur olan, risk alan ve sürekli yeniliğin ve heyecanın peşinde olan bir kişi Schwartz’ın değer tiplerinden hangisine uygundur?

A)Geleneksellik   B) Başarı   C) Öz yönelim   D) Uyma  E) Uyarılım

Cevap: E