Günlük hayatımızda pek çok konuda konuşmalarımızda veya yazılarımızda duygu ve düşüncelerimize yer veririz. İşte bu konuşma ve yazılarımızda uygun olan geçiş ve bağlantı ifadelerini kullanırız. Biz, bu geçiş ve bağlantı ifadelerini; düşüncenin yönünü değiştiren ifadeler, destekleyici ve açıklayıcı ifadeler ve özetleyen ve sonuç bildiren ifadeler olmak üzere üç grupta inceleyebiliriz.
1)Düşüncenin Yönünü Değiştiren
İfadeler
Konuşmalarımızda,
yazılarımızda bazen düşüncelerimiz olumlu yargıdan olumsuz yargıya bazen de
olumsuz yargıdan olumlu yargıya geçer. İşte bu durumlarda düşüncenin
farklılaştığını bildirmek için bazı ifadeler kullanırız. İşte bu ifadelere “düşüncenin
yönünü değiştiren ifadeler” denir.
Düşüncenin
yönünü değiştiren ifadeler şunlardır: “ama, fakat, lakin, oysaki, ne var ki, ancak, hâlbuki,
yine de, buna rağmen”
Örnekler:
-Arayıp taramışlar
ama çarıklarla posttan başka hiçbir şey bulamamışlar.
-Aylarca bu
sınava çalıştım fakat işler hiç yolunda gitmedi.
-Bilgisayar
almak istiyorum ancak piyasada uygun fiyatta bilgisayar bulamıyorum.
-Yine zayıf
almışsın oysaki derslerine çalışacağına söz vermiştin.
-Çok
çalışmama rağmen matematik dersinde başarılı olamıyorum.
2) Destekleyici ve Açıklayıcı
İfadeler
Konuşurken
veya yazarken düşüncelerimizi desteklemek ve daha iyi anlaşılmasını sağlamak
adına bazı ifadeler kullanırız. Bu ifadelere destekleyici ve açıklayıcı
ifadeler denir.
Destekleyici
ve açıklayıcı ifadeler şunlardır:
“özellikle, mesela, hatta, ayrıca, üstelik, örneğin, örnek olarak, açıkçası,
açıklamak gerekirse, yani, başka bir deyişle”
Örnekler:
-Ödevlerini
yapmış üstelik zor soruları da hatasız bir şekilde çözmüş.
-İstanbul’u
çok seviyorum hatta oradan ev bile almayı düşünüyorum.
-Atatürk’ün
nezdinde halk müziğinin ayrı bir yeri vardır özellikle Rumeli
türkülerinin.
-Yazar bu
metinde kişisel görüşlerine yer vermiş, başka bir deyişle öznel bir
anlatım kullanmıştır.
3) Özetleyen ve Sonuç Bildiren
İfadeler
Konuşurken ve
yazarken duygularımızı ve düşüncelerimizi özetlemek istediğimizde ve sonuca
bağlamak istediğimizde bazı ifadeler kullanırız. İşte bu ifadelere özetleyen
ve sonuç bildiren ifadeler denir.
Özetleyen
ve sonuç bildiren ifadeler şunlardır: “özetle, kısacası, böylece, son olarak, böylelikle, görüldüğü
gibi”
Örnekler:
-Son
olarak diyebiliriz ki teknoloji bilinçli kullanıldığında çok yararlıdır.
-Görüldüğü
gibi akıllı telefonların günlük hayatımızı kolaylaştırıcı birçok işlevi
var.
-Bugün son
konumuzu işledik böylece tüm konularımızı bitirmiş olduk.
-Özetle şunu
diyebiliriz ki yapım ekleri sözcüğün anlamını da türünü de değiştirir.
Örnek Soru 1:
"Ben de şiir yazmayı çok isterim ............ hiç yeteneğim yok." cümlesinde boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilebilir?
A) özellikle B) özetle
C) çünkü D) ne var ki
Çözüm: Soruda verilen cümlede olumlu yargıdan olumsuz yargıya geçiş söz konusudur ve boş bırakılan yere düşüncenin yönünü değiştiren ifadelerden "ne var ki" ifadesi getirilmelidir.
Cevap: D
Örnek Soru 2:
"İzmir'i çok sevmişler ............ oraya yerleşmeyi bile düşünüyorlarmış." cümlesinde boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisinin getirilmesi uygun olur?
A) oysaki B) özellikle
C) hatta D) böylece
Çözüm: Soruda verilen cümlede boş bırakılan yere destekleyici ve açıklayıcı ifadelerden "hatta" ifadesinin getirilmesi uygun olur.
Cevap: C
