Sunuş Yoluyla Öğretim Stratejisinin Aşamaları Nelerdir?

Kaynak: https://www.pexels.com/photo/black-and-white-blackboard-business-chalkboard-356043/

Sunuş stratejisi başka bir deyişle sunuş yoluyla öğretim stratejisi David Ausubel tarafından bilişsel kurama dayalı olarak geliştirilen bir stratejidir. Öğretmen merkezli olan bu stratejiye göre öğrenci bilgileri hazır olarak alır. Temel kavramlara dayalı olarak yürütülen ve bilgilerin öğretmen tarafından yapılandırılarak ve organize edilerek sunulduğu bu stratejide tümdengelim (genelden özele) yöntemi kullanılır. Bu stratejide öğrenciden bilgiyi keşfetmesi beklenmez.

Sunuş stratejisine kısaca değindikten sonra şimdi de sunuş yoluyla öğretim stratejisinin aşamalarına göz atalım:

"Sunuş Yoluyla Öğretim Stratejisinin Yararları ve Sınırlılıkları" adlı yazımızı buradan okuyabilirsiniz. 

Sunuş Yoluyla Kavram Öğretiminin Aşamaları

1) Öğretmen kavramı tanımlar, söz konusu kavramla ilişkili olan terimleri açıklar.

2) Öğretmen söz konusu kavramın alt kavramlarını da açıklar.

3) Öğretmen konuyla ilgili olumlu ve olumsuz örnekler verir.

4) Öğrenci, öğretmenin vermiş olduğu olumlu ve olumsuz örnekleri açıklar ve sınıflandırır.

5) Öğrenci konuyla ilgili ek örnekler verir başka bir deyişle kendi örneklerini verir.

6) Dersin sonunda öğretmen konuyu özetler ve genel bir değerlendirme yapar.

Yukarıda sözünü ettiğimiz süreç ise üç aşamada gerçekleşir. Bu üç aşamayı da şöyle açıklayabiliriz:

1) Ön Organize Edicilerin Sunulması: Bu aşamada amaç, öğrencide derse ve konuya karşı merak uyandırmak ve onları derse güdülemek, öğrenciyi hedeften haberdar etmektir. Bunun için öğretmen asıl konuya geçmeden önce öğrencileri derse hazırlamak ve onların konuyla ilgili ön bilgilerini ortaya çıkarmak için bir dizi etkinlik yapar. Günlük yaşamdan ilgi çekici kesitler, işlenecek konuyla ilgili anı, fıkra vb. anlatma, hazırlık çalışmaları, konunun ana hatlarını gösteren içerik listesi veya çeşitli kavram haritaları bu aşamada öğrencilere sunulur. Bu etkinliklerin öğrencilere sunulmasındaki amaç her ne kadar onları derse ve konuya güdülemek olsa da asıl amaç onların konuyla ilgili ön bilgilerini ortaya çıkarmak ve bunun üzerine yeni bilgilere doğru ilerlemektir. Bu aşama eski bilgilerle yeni bilgiler arasında bağ kurulmasını sağladığı için anlamlı öğrenmelerin gerçekleşmesine de imkân tanır.

Örnek: Türkçe dersinde "Doğa ve Evren" temalı bir metin işleyecek olan bir öğretmenin metne geçmeden önce doğa ve çevre bilincini kazandıracak görsellerle dersine başlaması ve bu etkinliği ders kitabında bulunan hazırlık çalışmalarıyla desteklemesi.

2) Kavramların ve Bilgi Birimlerinin Sunulması: Öğretmen bu aşamada konuyla ilgili kavram, ilke ve bilgi birimlerini sunar ve bunların özelliklerini sıralayıp açıklar. Ayrıca kavramın tanımlanması ve konuyla ilgili terimlere açıklık getirilmesi, olumlu ve olumsuz örneklerin verilmesi bu aşamada gerçekleşir.

Örnek: Türkçe dersinde önce zamirin tanımı yapılır, sonra da zamir çeşitlerine geçilir. (Tümdengelim yöntemi uygulanır. Başka bir deyişle bilgi genelden özele doğru verilir.)

3) Bilişsel Yapının Güçlendirilmesi: Bu aşamada eleştirel bir bakış açısı geliştirilerek, konuyla ilgili farklı tanım ve örneklerin ortaya konulması sağlanır. Öğrencilerin bilgiyi anlamlandırıp anlamlandıramadıklarını belirlemek amacıyla soruların yöneltildiği ve öğrencilerin sahip oldukları bilgileri farklı durumlarda kullanıp kullanamadıklarının tespitinin yapıldığı bölümdür.

Sunuş yoluyla kavram öğretiminin aşamalarını açıkladıktan sonra bir de anlamlı öğrenme konusuna değinmekte fayda olduğunu düşünüyoruz.

Sunuş stratejisi başka bir deyişle sunuş yoluyla öğrenme bazı kaynaklarda anlamlı öğrenme olarak da geçer. Anlamlı öğrenmeye göre, öğrenmenin anlamlı olabilmesi için öğretmen tarafından verilen bilginin öğrenci tarafından ezberlenmemesi gerekir. Başka bir deyişle eski bilgilerle yeni bilgiler arasında bağ kurularak, bilgi, eski bilgi sisteminin içerisine yerleştirilerek öğrenilenler anlamlandırılmalıdır.

Değerli okurlarımız, sizlere bu yazımızda sunuş yoluyla öğretim stratejisinin aşamalarından ve anlamlı öğrenmeden bahsettik. Başka bir yazımızda görüşmek üzere, herkese mutlu, huzurlu ve sağlıklı günler...

Sunuş Yoluyla Öğretim Stratejisinin Yararları ve Sınırlılıkları

Foto Kaynak: https://www.pexels.com/photo/composition-creativity-desk-education-207756/

David Ausubel tarafından geliştirilen ve öğretmen merkezli bir strateji olan sunuş yoluyla öğretim stratejisi eğitim-öğretim sürecinde sıklıkla kullanılan bir stratejidir. Bu stratejiye göre öğrenciler bilgileri keşfetmek yerine hazır olarak alırlar. 

Öğretmen, bu stratejinin merkezindedir. Öğretmen, bu stratejide içeriği anlamlı bir yapı bütünlüğüne getirerek öğrencilere etkili bir şekilde sunar. 

Sunuş yoluyla öğretim stratejisi kavramlar arası ilişkilerin kurulmasında etkili bir stratejidir. Kavramlar arası ilişkilerin kurulmasında da kavram haritaları önemli bir rol oynar. 

Bu stratejide öğretmen önce konuyla ilgili genel tanımları ve kavramları daha sonra da konuyla ilgili örnekleri ve ayrıntıları sunar. Yani başka bir deyişle öğretmen kavramdan örneğe, genelden özele doğru ilerler ve tümdengelim yoluyla ders işler. 

"Öğretim Stratejileri Nelerdir?" adlı yazımızı buradan okuyabilirsiniz. 

Sunuş Stratejisinin Yararları 

-Öğretmen tarafından uygulanması ekonomik ve kolay olan sunuş stratejisi, zamandan tasarruf sağlayan bir stratejidir. Bu strateji kısa sürede çok bilgi aktarımına imkân verir. 

-Bilgi düzeyindeki hedeflere ulaşmada uygun bir stratejidir. 

-Soyut kavramların açıklanmasında en etkili stratejidir. 

Öğrencilerin anlamlı öğrenmeyi gerçekleştirmelerini sağlar. Anlamlı öğrenme; öğretmen tarafından sunulan bilgilerin öğrenci tarafından ezberlenmemesi gerektiğini vurgulayan bir anlayıştır. 

Sunuş Stratejisinin Sınırlılıkları 

-Sunuş stratejisinin en büyük dezavantajı; öğrencilerin pasif dinleyen konumunda olmasıdır. Bu nedenle öğrenciler ezbere öğrenmeler gerçekleştirebilir. 

-Bu stratejide öğrencinin derse katılımı az olduğundan öğrenciler derste sıkılabilirler. 

-Yine öğrencinin derse katılımı az olduğundan öğrenilen bilgilerin kalıcı olması beklenemez. 

-Öğretmen merkezli bir strateji olduğundan öğrencilerin üretkenliğini azaltabilir. Öğrencilerin yaratıcı ve eleştirel düşünme becerilerini olumsuz yönde etkileyebilir. 

-Günümüz eğitim anlayışının en önemli amaçlarından birisi öğrencilerin bağımsız düşünmesini sağlamaktır. Sunuş yoluyla öğretim stratejisi eğitim-öğretim sürecinde öğrenciye fazla rol vermediğinden öğrencinin aktif olmasını ve bağımsız düşünmesini engelleyebilir. 

Değerli okurlarımız; bu yazımızda günümüzde sıklıkla kullanılan sunuş yoluyla öğretim stratejisinin yararları ve sınırlılıkları konusunu ele aldık. Bir başka yazımızda görüşmek üzere...