Foto Kaynak: https://www.pexels.com/photo/two-girls-doing-school-works-1720186/
Öğrenme-öğretme sürecinde uygulanabilecek modellerden birisi de tam öğrenme modelidir. Sizlere bu yazımızda tam öğrenme modelinin temel özelliklerinden bahsedeceğiz.
Bloom tarafından Carroll'un okulda öğrenme modelinden esinlenerek geliştirilen tam öğrenme modeline göre sınıftaki başarısız öğrencilerin varlığı onların ön bilgilerinin eksikliğine ve derse ve konuya karşı olumsuz bir tutum içinde olmalarına bağlıdır. Ayrıca öğrencilere sunulan öğretim hizmetinin uygun olmaması ve yeterli zaman verilmemesi de başarısız öğrencilerin varlığında etkilidir. Tam öğrenme modeli bu sınırlılıkların giderilmesi halinde bütün öğrencilerin başarılı olabileceğine vurgu yapar.
Tam öğrenme modelinin geliştiricisi Bloom'a göre öğrenme çevresel koşullardan etkilenir. Bu nedenle öğrenmenin daha nitelikli bir hale gelebilmesi için bizlerin değiştirilebilir koşullara yoğunlaşmamız gerekir. Öğrencilerin ön öğrenmeleri, derse karşı ilgileri ve tutumları, öğretim hizmetinin uygun olup olmaması, öğrencinin kendine güvenmesi -başka bir deyişle öğrencinin akademik özgüveni- öğretim ortamında bulunan araç-gereçler ve sahip olunan olanaklar öğrenme sürecindeki değiştirilebilir koşullardır ve daha nitelikli bir süreç için bu koşullara odaklanmak gerekir.
Bloom, tam öğrenme ölçütünü en az %70 olarak belirlemiş ve hatta belirli ilkelere uyulması halinde bu öğrenme düzeyinin %90 seviyesine kadar çıkabileceğini savunmuştur. Tam öğrenme modelinde Bloom'un savunduğu ilkeler ise şunlardır:
1) Olumlu öğrenme koşullarının sağlanması,
2) Öğretime yeterli zamanın ayrılması,
3) Öğrencinin derse etkin katılımının sağlanması,
4) Öğretim sürecinde gerekli olan yerlerde öğrencilere ipucu, pekiştireç, dönüt ve düzeltmenin verilmesi.
Ayrıca bu modelde önemli olan bir diğer nokta ise bir ünite öğrenilmeden sonraki üniteye geçilmemesi gerektiğidir.
Tam öğrenme modeli hakkında kısa bir bilgi verdikten sonra şimdi de tam öğrenme modelinin değişkenleri hakkında bilgi verelim:
1) Öğrenci Nitelikleri (Hazırbulunuşluk): Bu modele göre, öğrenci niteliklerini belirleyen iki öge vardır. Bunlar; bilişsel giriş davranışları ve duyuşsal giriş özellikleridir.
a) Bilişsel giriş davranışları: Öğrencilerin işlenecek konuyla ilgili sahip olduğu içerisinde bilgi, beceri, yeterlik ve hazırbulunuşluk gibi davranışları barındıran ön koşul davranışları ve öğrenmeleri ifade eder. Örneğin; öğrencilerin matematik dersinde dört işlem becerisini kazanabilmeleri için doğal sayıları bilmeleri gerekir.
b) Duyuşsal giriş özellikleri: Öğrencilerin derse ve konuya karşı ilgisini ve tutumunu ifade eder. Ayrıca öğrencinin herhangi bir konuyu öğrenip öğrenemeyeceğine dair kendine olan güveni -başka bir deyişle akademik özgüveni- de bu kapsamda değerlendirilir. Örneğin; öğrencilerin matematik dersine karşı geliştirdikleri olumsuz tutum neticesinde bu derste başarılı olamayacaklarına inanmaları...
2) Öğretim Hizmetinin Niteliği: Öğretim hizmetinin niteliğini belirleyen değişkenleri "PİDE" olarak kodlayabiliriz:
P ekiştirme, İ pucu, D önüt-Düzeltme, E tkin Katılım = PİDE
Nitelikli bir öğretim sürecinin sağlanması yukarıdaki ögelerin gerekli olan yerlerde verilmesi ile mümkün olabilir.
3) Öğrenme Ürünleri: Belirlenen amaçlar doğrultusunda gerçekleştirilen etkinlikler sonucunda öğrencilerin davranışlarında meydana gelen değişiklikleri ifade eder. Bu öğrenme ürünlerini iki grupta ele alabiliriz:
1) Öğrenme hızının ve düzeyinin artması ve başarının yükselmesi (bilişsel)
2) Öğrencinin kendine olan güveninin artması (akademik özgüven), öğrencinin başaracağına olan inancının artması, güdülenerek olumlu tutumlar geliştirmesi (duyuşsal)
Bloom'un geliştirdiği tam öğrenme modelinde izleme testi ve tamamlayıcı eğitim uygulamaları da önemli bir yere sahiptir. Bu modelde öğrencilerin tam öğrenmeye ulaşıp ulaşamadığının belirlenmesi amacıyla öğrencilere izleme testleri uygulanır. İzleme testlerinin sonuçlarından yola çıkılarak başarılı öğrenciler için düzey geliştirme çalışmaları uygulanırken, tam öğrenme ölçütüne ulaşamayan öğrenciler için tamamlayıcı öğretim etkinlikleri uygulanır. Bundaki amaç ise öğrencilerin tam öğrenme ölçütüne ulaşmalarının sağlanmasıdır.
NOT: Konuların tekrarı ile öğretim, birebir öğretim, proje ve ödev yoluyla evde veya okulda ek öğretim, küçük gruplarla öğretim, yardımcı kaynaklar ve eğitsel oyunlarla öğretim, bilgisayar destekli öğretim, programlı öğretim tam öğrenmede kullanılan tamamlayıcı ek öğretim etkinlikleridir.
Tam Öğrenme Modelinin Sınırlılıkları
-Her model, yöntem veya teknikte olduğu gibi tam öğrenme modelinin de çeşitli sınırlılıkları vardır. Bunlardan birincisi hızlı öğrenen öğrencilerin engellenmesi söz konusudur. Bu modelde yavaş öğrenen öğrencilerin eksiklikleri giderilmeden sonraki üniteye geçilemeyeceğinden tam öğrenme ölçütüne hızlı bir şekilde erişen öğrencilerin ilerleyememesi sorunu ortaya çıkabilir.
-Bu modelde ek öğretim etkinliklerinin uygulanması öğretmenin yükünü artırabilir. Ayrıca maliyetin yükselmesine de neden olabilir.
Değerli okurlarımız, bu yazımızda tam öğrenme modelinin temel özelliklerini açıklamaya çalıştık. Ülkemizde eğitimin daha üst seviyelere gelmesi dileğiyle, görüşmek üzere...
