1)Neden-Sonuç (Sebep-Sonuç) Cümleleri
Eylemin hangi nedenle, hangi gerekçeyle yapıldığını bildiren cümlelerdir. Neden-sonuç cümlelerini tespit etmek için “Neden/Niçin?” sorusunu sorarız.
Neden-Sonuç Cümleleri Örnekler
-Uzun süredir yürüdüğü için ayakları ağrımaya başladı.
(Neden ayakları ağrımaya başladı? –Uzun süredir yürüdüğü için)
-Temelim zayıf olduğu için matematik dersinde başarılı olamıyorum.
(Matematik dersinde neden başarılı olamıyorum? – Temelim zayıf olduğu için)
Dişim sürekli ağrıdığı için yazılı kağıdına odaklanamıyordum.
(Yazılı kağıdına niçin odaklanamıyordum? - Dişim ağrıdığı için)
2) Amaç-Sonuç Cümleleri
Eylemin hangi amaçla yapıldığını bildiren cümlelerdir. Amaç-sonuç cümlelerini bulmak için “hangi amaçla?” sorusunu sorarız.
Amaç-Sonuç Cümleleri Örnekler
-Konuyu tüm ayrıntılarıyla öğrenebilmek için öğretmenine sorular soruyordu.
(Öğretmenine hangi amaçla sorular soruyordu? – Konuyu tüm ayrıntılarıyla öğrenebilmek amacıyla)
-Daha sonra kitabını almak üzere çantasına uzandı.
(Hangi amaçla çantasına uzandı? – Kitabını almak amacıyla)
-Dinlenmek için apartmanın merdivenlerine oturdu.
(Hangi amaçla apartmanın merdivenlerine oturdu? – Dinlenmek amacıyla)
NOT: Neden-sonuç cümleleri ile amaç-sonuç cümlelerini birbirinden ayırmanın iki yolu vardır. Bunlardan birincisi “için, üzere” gibi sözcüklerin yerine “amacıyla” sözcüğünü getirmektir. “İçin, üzere” gibi sözcüklerin yerine “amacıyla” sözcüğünü getirdiğimizde cümlede anlam bozuluyorsa o cümle neden-sonuç cümlesi; bozulmuyorsa o cümle amaç-sonuç cümlesidir. Bu cümleleri karıştırmamak için ikinci püf noktası da şudur: Neden-sonuç cümlelerinde neden kısmı gerçekleşmiştir ancak amaç-sonuç cümlelerinde amaç kısmı henüz gerçekleşmemiştir.
Örnek:
-Sular kesildiği için bulaşıkları yıkayamamış. (Gerçekleşmiştir. Bu nedenle bu cümle neden-sonuç cümlesidir.)
-Fransızca öğrenmek için dil kursuna yazılmış. (Gerçekleşmemiştir. Bu nedenle bu cümle amaç-sonuç cümlesidir.)
3)Koşul-Sonuç Cümleleri
Bir eylemin gerçekleşmesinin başka bir eyleme bağlı olduğu cümlelere koşul-sonuç cümleleri denir. Türkçede koşul (şart) anlamı sağlayan ek “-sa,-se” ekidir.
Koşul-Sonuç Cümleleri Örnekler:
-Daha çok yolu vardı, böyle giderse başaramayacaklardı.
-Bu belgeyi imzalarsanız işleminizi tamamlayabiliriz.
-Pazar günü hava yağışlı olmazsa pikniğe gideriz.
Konuyla ilgili testimize BURADAN ulaşabilirsiniz.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder