Karşılaştırma Cümlesi Nedir? Karşılaştırma Cümleleriyle İlgili Örnekler

 Birden fazla varlığın, kavramın ya da durumun benzerlik, farklılık, üstünlük gibi değişik durumlar üzerinden kıyaslandığı cümlelere karşılaştırma cümleleri denir. Karşılaştırma cümlelerinde “gibi, kadar, göre, daha, en, çok, fazla” gibi sözcüklerle karşılaştırma anlamı sağlanır.

Karşılaştırma Cümleleriyle İlgili Örnekler (10 tane karşılaştırma cümlesi)

1)Eskiden daha sıcak insan ilişkileri vardı, şimdiyse insanlar birbirlerinden kaçıyorlar.

(Eski ve şimdi insan ilişkileri yönünden karşılaştırılmış.)

2) Öyküde kişi sayısı romana göre azdır.

(Öykü ve roman kişi sayısı bakımından karşılaştırılmış.)

3) Zımpara gibi pürüzlü yüzeylerde sürtünme çokken buz gibi pürüzsüz yüzeylerde sürtünme azdır.

(Pürüzlü yüzeylerle pürüzsüz yüzeyler sürtünme açısından karşılaştırılmış.)

4) Buraların havası bizim memleketin havasına benzemez.

(İki değişik yer hava bakımından karşılaştırılmış.)

5) Romanda olaylar ayrıntılı bir şekilde anlatılırken öyküde olaylar sınırlı bir şekilde anlatılır.

(Romandaki olayların anlatımı ile öyküdeki olayların anlatımı karşılaştırılmış.)

6) Bundan on yıl önce buralar daha güzeldi. 

(On yıl önce ile şimdiki durum karşılaştırılmıştır.)

7) Bu soruyu çözebilme ihtimali en yüksek öğrenci Ahmet. 

(Ahmet ile diğer öğrenciler soruyu çözebilme ihtimali bakımından karşılaştırılmış.)

8) Hava koşulları bakımından en sıra dışı özellikler gösteren bölgeye gidiyoruz. 

(Bir bölge ile diğer bölgeler hava koşulları bakımından karşılaştırılmıştır.) 

9) Denemede anlatım makaleye oranla daha samimidir. 

(Deneme ile makale anlatım bakımından karşılaştırılmıştır.)

10) Tavuk, toprak zemine ördekten daha fazla batar. 

(Tavuk ve ördeğin toprak zemine batma miktarı karşılaştırılmıştır.)

Yazımızın sonundaki bağlantıdan karşılaştırma cümleleriyle ilgili ek örneklere ulaşabilirsiniz. 

 

Örnek Soru: Aşağıdaki cümlelerin hangisinde karşılaştırma anlamı vardır?

A) Yazar, bu eserinde topluma yabancılaşmış bir aydının öyküsünü anlatıyor.

B) Yazar, bu eserinde diğer eserlerinden farklı bir üslup kullanmıştır.

C) Yazar, son eserinde neredeyse kusursuz bir kurguyla karşımıza çıkmış.

D) Yazar, uzun bir aradan sonra bir öykü kitabıyla karşımıza çıktı.

 

Çözüm: Bir cümlenin karşılaştırma cümlesi olarak kabul edilebilmesi için ortada birden fazla varlığın, kavramın ya da durumun olması ve bunların değişik yönlerden kıyaslanması gerekir. Yaptığımız bu açıklamaya uygun seçenek ise B seçeneğidir. Bu seçenekte yazarın söz konusu eseri diğer eserleriyle üslup açısından karşılaştırılmıştır.     Cevap: B

Örnek Soru: Aşağıdaki cümlelerin hangisinde karşılaştırma anlamı yoktur? 

A) Bu otel, kasabanın en güzel oteliydi. 

B) Kadının çehresi eskisi kadar sevecen, eskisi kadar sevimliydi.

C) Karanlık bir sonbahar gecesiydi ve sürekli yağmur yağıyordu. 

D) Kış; Haliç etrafında İstanbul'dakinden daha sert, daha sisli olur. 

Çözüm: A seçeneğinde söz konusu otel, kasabanın diğer otelleriyle karşılaştırılmıştır. 

B seçeneğinde kadının çehresi sevecenlik ve sevimlilik açısından geçmişle karşılaştırılmıştır. 

D seçeneğinde Haliç'in etrafı ile İstanbul kışın sertliği açısından karşılaştırılmıştır. 

C seçeneğinde ise herhangi bir karşılaştırma yapılmamıştır.  Cevap: C 

Karşılaştırma Cümleleriyle İlgili Örnekler - 10 tane karşılaştırma cümlesi adlı yazımıza BURADAN ulaşabilirsiniz. 

 

Tanım Cümlesi Nedir? Tanım Cümleleriyle İlgili Örnekler

 

TDK’ye göre “tanım” sözcüğü “bir kavramın niteliklerini eksiksiz olarak belirtme veya açıklama, tarif”olarak tanımlanır. Tanım cümleleri ise bir varlığın ya da kavramın ne olduğunu belirten, tarif eden cümlelerdir. “... nedir?” ve “... kimdir?” sorularına cevap verir.

Tanım Cümlelerine 10 Tane Örnek:

1)Bir cisimde biriktiği kabul edilen enerjiye potansiyel enerji denir.

Yukarıdaki cümle “Potansiyel enerji nedir?” sorusuna yanıt verdiği için tanım cümlesidir.

2) Şiir, duyguların ahenkli bir şekilde anlatılması sanatıdır.

Yukarıdaki cümle “Şiir nedir?” sorusuna yanıt verir.

3) Sarkaç, bir ipin ucuna bağlanan bir kütleyle oluşturulan düzenektir.

(Sarkaç nedir?)

4) Bir çubuk ve bir destekten oluşan düzeneklere kaldıraç denir.

(Kaldıraç nedir?)

5) Okuyucuya bilgi verilmek amacıyla yazılan ve anlatılanların bilimsel verilerle desteklendiği yazı türüne makale denir.

(Makale nedir?)

6) Merhamet insanı insan yapan en değerli duygudur.

(Merhamet nedir?)

7) İnternetten sürekli hastalık belirtilerini arama ve tedavi yöntemlerini araştırma hastalığına siberkondria denir.

(Siberkondria nedir?)

8) Betimleme sözcüklerle resim çizme sanatıdır.

(Betimleme nedir?)

9) Ders vermek amacıyla yazılan, kahramanlarını hayvanların ve bitkilerin oluşturduğu yazı türüne fabl denir.

(Fabl nedir?)

10) Şair, sözcüklerle kendisine özgün bir dünya kuran kişidir.

(Şair kimdir?)

 

Tanım cümleleriyle ilgili örnek sorulara BURADAN ulaşabilirsiniz.

 

Anlamlarına Göre Cümleler

 

Anlamlarına göre cümleleri 12 başlık altında inceleyebiliriz:

1)Öneri Cümleleri

2) Varsayım Cümleleri

3) Olasılık (İhtimal) Cümleleri

4) Pişmanlık Cümleleri

5) Eleştiri Cümleleri

6) Öz Eleştiri Cümleleri

7) Ön Yargı (Peşin Hüküm) Cümleleri

8) Sitem Cümleleri

9) Özlem (Hasret) Cümleleri

10)Şaşırma Cümleleri

11) Kesinlik Cümleleri

12) Yakınma (Şikâyet) Cümleleri

Şimdi yukarıda liste halinde verdiğimiz cümleleri başlıklar halinde işleyelim:

1) Öneri Cümleleri

Bir sorunun çözülebilmesi amacıyla öne sürülen görüşler öneri cümlelerini oluşturur. Örneğin; sınavdan düşük not alan bir öğrenci için “Derslerine düzenli çalışmalısın.” demek bir öneri cümlesidir.

Örnekler:

-Bilgilerin daha kalıcı olmasını sağlamak için önce konuyu tekrar etmeli, ardından da bol bol soru çözmelisin.

-Kendini iyi hissetmek istiyorsan erken yatıp erken kalkmalısın.

-Sorunların üstesinden daha rahat gelebilmek için daha sabırlı olmalısın.

2) Varsayım Cümleleri

Olmamış bir olayın olmuş gibi ya da olmuş bir olayın hiç olmamış gibi kabul edildiği cümlelere varsayım cümleleri denir. Varsayım cümlelerinde “farz edelim ki, diyelim ki, kabul edelim ki, tut ki, düşün ki” gibi ifadelere yer verilir.

Örnekler:

-Diyelim ki sınava geç kaldın.

-Tut ki işler yolunda gitmedi ve yolda kaldık.

-Farz et ki maçın başında gol attık.

-Bir an için onun buraya geldiğini düşün.

3) Olasılık (İhtimal) Cümleleri

Bir olayın gerçekleşip gerçekleşmeyeceğinin tam olarak bilinmediği durumlarda kullanılan ifadelere olasılık (ihtimal) cümleleri denir.

Örnekler:

-Yarın Adapazarı’na gidebiliriz.

-Kar yağabilir, o yüzden çabuk gidelim.

-Malzemeler yetersiz olduğundan inşaat yarım kalabilir.

4) Pişmanlık Cümleleri

Yapılan hatalar ve yanlışlar, kaçırılan fırsatlar sonucunda duyulan üzüntüyü belirten ifadelerdir.

-Ona bu ağır sözleri söylemeseydim çok iyi olacaktı.

-Uykusuzken araç kullanmamalıydım.

-Paramızı bilinçsizce harcamamalıydık.

5) Eleştiri Cümleleri

Bir eserin, bir kişinin ya da bir durumun eksik, fazla, doğru, yanlış yönlerini belirten cümlelerdir.

Örnekler:

-Yazar, son eserinde sanatlı ifadelere yer vererek eserinin anlaşılmasını zorlaştırmış.

-Teknik direktörümüz zamanında değişiklik yapmadığı için golü yedik ve maçı zora soktuk.

-Bazı yazarlar anlaşılmaz bir Türkçeyle yazdıkları için dilimize zarar veriyorlar.

6) Öz Eleştiri Cümleleri

Bir kişinin kendisini değerlendirdiği, kendisinin eksik yönlerini ortaya koyduğu cümlelerdir. Öz eleştiri cümlelerinde kişi, davranışları üzerinde değerlendirmeler yapar.

Örnekler:

-İnsanlara ve olaylara karşı daha sabırlı olmayı öğrenmeliyim.

-Bu derse yeterince önem vermediğim için başarısız oldum.

-Otuz yaşıma geldim ama düzenli olmayı bir türlü öğrenemedim.

7) Ön Yargı (Peşin Hüküm) Cümleleri

Bir kişi ya da bir durumla ilgili önceden edinilmiş yargıları belirten cümlelere ön yargı (peşin hüküm) cümleleri denir.

Örnekler:

-Ben zaten onun bu işi başaramayacağını biliyordum.

-Bu işin altından kesin o çıkar.

-O çocuk, bu kitabı bitiremez, demedi demeyin.

8) Sitem Cümleleri

Bir kimsenin yaptığı bir şeyden dolayı duyulan üzüntüyü ve kırgınlığı ifade eden cümlelere sitem cümleleri denir. Sitem cümlelerinde bir durumdan veya bir kişiden duyulan rahatsızlık kişinin kendisine söylenir. 

Örnekler:

-Herkesi çağırmışsın ama bir tek beni çağırmamışsın, alacağın olsun senin!

-Bunca yıllık dostluğun sonu böyle mi olacaktı, yıllardır arayıp sormuyorsun.

- Şu kadar ikramı bile çok gördünüz bize.

9) Özlem (Hasret) Cümleleri

Bir kişiyi, bir yeri tekrar görme isteğini ve geçmişte yaşanmış günleri tekrar yaşama isteğini dile getiren cümlelerdir.

Örnekler:

-Bu gurbet ellerde vatanım burnumda tütüyor.

-Çocukluğum, çocukluğum... Gelmez bir daha o günler.

-Eskiden daha güzeldi her şey, bambaşkaydı dostluklar...

10) Şaşırma Cümleleri

Beklenmeyen bir olay veya durum karşısında verilen tepkilerin dile getirildiği cümlelerdir.

-Birden çıkagelmesin mi!

-Bunu sen yaptın demek, asla inanmam!

- Hayret, sen buralara gelir miydin!

11) Kesinlik Cümleleri

Anlatılan eylemlerin ve olayların kesin bir şekilde gerçekleşip gerçekleşmediğini anlatan cümlelere kesinlik cümleleri denir.

Örnekler:

-Ahmet, bu akşam mutlaka gelecek.

- O, çok dürüst bir insandır, asla yalan söylemez.

-Bir daha asla geç yatmayacağım.

-O, her akşam mutlaka kitap okur.

12) Yakınma (Şikâyet) Cümleleri

Bir durumdan, kişiden veya olaydan rahatsızlık duyularak şikâyet etme halini bildiren cümlelere yakınma cümleleri denir.

Örnekler:

-Yıllardır burada oturuyorum, daha bir tane yetkili gelmedi buraya.

-Çöpler günlerdir burada duruyor ama çöp kamyonu hâlâ gelmedi.

-Ben bu çocuğa bir türlü sorumluluk sahibi olmayı öğretemedim.

-Trafik kurallarına uyan yok ki buralarda.

-Sabahtan akşama kadar telefon elinde!

 

Anlamlarına göre cümleler konu testimize BURADAN ULAŞABİLİRSİNİZ. 

 

 

 

 

Neden-Sonuç, Amaç-Sonuç, Koşul-Sonuç Cümleleri

1)Neden-Sonuç (Sebep-Sonuç) Cümleleri

Eylemin hangi nedenle, hangi gerekçeyle yapıldığını bildiren cümlelerdir. Neden-sonuç cümlelerini tespit etmek için “Neden/Niçin?” sorusunu sorarız.

Neden-Sonuç Cümleleri Örnekler

-Uzun süredir yürüdüğü için ayakları ağrımaya başladı.

(Neden ayakları ağrımaya başladı? –Uzun süredir yürüdüğü için)

-Temelim zayıf olduğu için matematik dersinde başarılı olamıyorum.

(Matematik dersinde neden başarılı olamıyorum? – Temelim zayıf olduğu için)

Dişim sürekli ağrıdığı için yazılı kağıdına odaklanamıyordum.

(Yazılı kağıdına niçin odaklanamıyordum? - Dişim ağrıdığı için)

 Bütün gün ayakta durduğu için çok yorulmuştu. 

(Neden yorulmuştu? - Bütün gün ayakta durduğu için) 

Yeteri kadar çalışmadığı için sınavdan yüksek puan alamadı. 

(Neden sınavdan yüksek puan alamadı? - Yeteri kadar çalışmadığı için) 

Düzenli spor yaptığı için formunu koruyor. 

(Neden formunu koruyor? - Düzenli spor yaptığı için)

-Babam haber vermeden gittikleri için onlara çok kızmıştı. 

(Babam onlara neden kızmıştı? - Haber vermeden gittikleri için) 

2) Amaç-Sonuç Cümleleri

Eylemin hangi amaçla yapıldığını bildiren cümlelerdir. Amaç-sonuç cümlelerini bulmak için “hangi amaçla?” sorusunu sorarız.

Amaç-Sonuç Cümleleri Örnekler

-Konuyu tüm ayrıntılarıyla öğrenebilmek için öğretmenine sorular soruyordu.

(Öğretmenine hangi amaçla sorular soruyordu? – Konuyu tüm ayrıntılarıyla öğrenebilmek amacıyla)

-Daha sonra kitabını almak üzere çantasına uzandı.

(Hangi amaçla çantasına uzandı? – Kitabını almak amacıyla)

-Dinlenmek için apartmanın merdivenlerine oturdu.

(Hangi amaçla apartmanın merdivenlerine oturdu? – Dinlenmek amacıyla)

-Tezini bitirmek için gece gündüz demeden çalışıyordu.

(Hangi amaçla gece gündüz demeden çalışıyordu? - Tezini bitirmek amacıyla)

-Gözlerindeki yaşları silmek için eline bir mendil aldı. 

(Hangi amaçla eline bir mendil aldı? - Gözlerindeki yaşları silmek amacıyla) 

Yaşlı adam ilaç yazdırmak için doktorun yanına uğradı. 

(Hangi amaçla doktorun yanına uğradı? - İlaç yazdırmak amacıyla) 

NOT: Neden-sonuç cümleleri ile amaç-sonuç cümlelerini birbirinden ayırmanın iki yolu vardır. Bunlardan birincisi “için, üzere” gibi sözcüklerin yerine “amacıyla” sözcüğünü getirmektir. “İçin, üzere” gibi sözcüklerin yerine “amacıyla” sözcüğünü getirdiğimizde cümlede anlam bozuluyorsa o cümle neden-sonuç cümlesi; bozulmuyorsa o cümle amaç-sonuç cümlesidir. Bu cümleleri karıştırmamak için ikinci püf noktası da şudur: Neden-sonuç cümlelerinde neden kısmı gerçekleşmiştir ancak amaç-sonuç cümlelerinde amaç kısmı henüz gerçekleşmemiştir.

Örnek:

-Sular kesildiği için bulaşıkları yıkayamamış. (Gerçekleşmiştir. Bu nedenle bu cümle neden-sonuç cümlesidir.)

-Fransızca öğrenmek için dil kursuna yazılmış. (Gerçekleşmemiştir. Bu nedenle bu cümle amaç-sonuç cümlesidir.)

 

3)Koşul-Sonuç Cümleleri

Bir eylemin gerçekleşmesinin başka bir eyleme bağlı olduğu cümlelere koşul-sonuç cümleleri denir. Türkçede koşul (şart) anlamı sağlayan ek “-sa,-se” ekidir.

Koşul-Sonuç Cümleleri Örnekler:

-Daha çok yolu vardı, böyle giderse başaramayacaklardı.

-Bu belgeyi imzalarsanız işleminizi tamamlayabiliriz.

-Pazar günü hava yağışlı olmazsa pikniğe gideriz.

-Sorumluluklarımızı zamanında yerine getirirsek işlerimiz hiçbir şekilde aksamaz. 

-Özçekim yaparken ışık karşıya alınırsa daha sağlıklı bir görüntü elde edilir. 

-İstediğim kitapları getirebilirlerse proje ödevimi kısa sürede tamamlayabilirim. 

Örnek Soru: 

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde koşul-sonuç ilişkisi yoktur? 

A) Plânlı ve programlı çalışırsan istediğin okulu kazanabilirsin. 

B) Düzenli kitap okuduğun takdirde paragraf sorularını çözmekte zorlanmazsın. 

C) Karamsarlığa kapılmazsak işi sonuna kadar götürürüz. 

D) Birer bardak çay içmek için yanlarına uğradık. 

Çözüm: 

-A seçeneğinde istediği okulu kazanabilmenin koşulu; plânlı ve programlı çalışmak, 

-B seçeneğinde paragraf sorularını çözmekte zorlanmamanın koşulu; düzenli kitap okumak, 

-C seçeneğinde işi sonuna kadar götürmenin koşulu; karamsarlığa kapılmamaktır. 

Görüldüğü üzere A, B ve C seçeneklerinde koşul-sonuç ilişkisi vardır. 

Ancak D seçeneğinde amaç-sonuç ilişkisi vardır. ( Birer bardak çay içmek amacıyla yanlarına uğradık.)          DOĞRU CEVAP: D

                                                              

Konuyla ilgili testimize BURADAN ulaşabilirsiniz. 

 

 

 

Öznel ve Nesnel Anlamlı Cümleler

Cümleler ifade ettiği düşüncelerin özelliklerine göre öznel anlamlı cümleler ve nesnel anlamlı cümleler olmak üzere ikiye ayrılır. Biz bu yazımızda öznel anlamlı ve nesnel anlamlı cümleleri açıklayıp bu konuya dair örnekler sunacağız.

Öznel Anlam Nedir? Öznel Anlamlı Cümleler

Söyleyenin kişisel beğenisini, duygu ve düşüncelerini içeren, ifade edilen duyguların, beğenilerin ve düşüncelerin kişiden kişiye göre değiştiği cümlelere öznel anlamlı cümleler denir. Öznel yargılı cümleler, “Bence, bana göre...” anlamı taşıyan cümlelerdir.

Örnek: Antalya ülkemizin en güzel şehridir.

Bu cümledeki “en güzel” ifadesi öznel bir ifadedir ve bu kişiden kişiye değişir. Başkasına göre ülkemizin en güzel şehri başka bir şehir olabilir.

-Yaz mevsiminde en iyi dinlenme yöntemi deniz kıyısında yürümektir.

Bu cümlede “en iyi” ifadesi öznel bir ifadedir ve bu durum da kişiden kişiye göre değişebilir. Başkasına göre yaz mevsiminde en iyi dinlenme yöntemi denizde yüzmek veya başka bir faaliyet olabilir.

Diğer Örnekler:

-Özellikle bu mevsimde yapılan yürüyüşlerin tadına doyulmuyor.

-Ünlü sanatçı, kıyafetiyle herkesin gözlerini kamaştırdı.

-Deniz kenarında yürüyüş yapmak insana bambaşka dünyaların kapılarını açıyor.

Yukarıdaki cümleler kişisel beğenileri ve düşünceleri içerdiği için öznel anlamlı cümlelerdir.

 

2) Nesnel Anlam Nedir? Nesnel Anlamlı Cümleler

Söyleyenin kişisel beğenisini, duygu ve düşüncelerini içermeyen, dile getirilen yargıların kişiden kişiye göre değişmediği cümlelere nesnel anlamlı cümleler denir. Nesnel yargılı cümlelerde dile getirilen yargılar herkesçe kabul görmüş, kanıtlanabilir yargılardır.

Örnek: Cumhuriyetin ilanından sonra siyasal gelişmelerin yanı sıra kültürel faaliyetlerle de ilgilenilmiştir.

Yukarıdaki cümle kişisel duygu ve düşünce içermeyen, kişiden kişiye göre değişmeyen, kanıtlanabilir ve herkesçe kabul görmüş bir yargı içerdiği için nesnel anlamlı cümledir.

Diğer Örnekler:

-Yazarın son romanı üç yüz sayfadan oluşuyor.

-“Küçük Ağa” romanı Tarık Buğra tarafından yazılmıştır.

-Yazar, son kitabında kalabalıklar içinde yalnız kalan bir aydının öyküsünü anlatıyor.

Yukarıdaki cümleler kişisel duygu ve düşünce içermeyen, kişiden kişiye göre değişmeyen, kanıtlanabilir yargılar olduğu için nesnel anlamlıdır. 

Örnek Sorular: 

1) Aşağıdaki cümlelerin hangisi öznel anlamlıdır?

A) Hareket edebilmemiz için beynimiz, sinir hücrelerimiz, kaslarımız ve kemiklerimiz hep birlikte çalışır. 

B) Canberra, altmış yıl önce kurulmuş bir kent. 

C) Hareket edeceğimiz zaman beynimizden kaslarımıza sinir hücrelerimiz aracılığıyla uyarılar gönderilir.

D) Edebiyatımızın deneme türüne olan uzaklığı büyük bir eksiklik gibi gözüküyor. 

Çözüm: A, B ve C seçenekleri herkesçe kabul görmüş kanıtlanabilir yargılar olduğu için nesnel anlamlıdır. D seçeneğinde ise kişisel bir görüş dile getirilmiştir ve bu seçenek öznel anlamlıdır.   Cevap: D

2) Aşağıdaki cümlelerden hangisi nesnel anlamlıdır? 

A) İnsan kitap okumadığı her an kendini ziyanda hisseder. 

B) Sinir hücrelerimiz aracılığıyla gönderilen uyarılar sayesinde kaslarımız harekete geçer. 

C) Dünyanın en zor hissi; kendini ait hissetmediğin bir yerde bulunma zorunluluğudur. 

D) Unutmayın ki insana yaşama sevinci, neşesi katan sadece iyimser insanlardır. 

Çözüm: A, C ve D seçeneklerindeki yargılar kişisel görüşleri içerir ve bu görüşler kişiden kişiye göre değişebilir.  B seçeneğindeki ifade ise herkesçe kabul görmüş, kişiden kişiye göre değişmeyen kanıtlanabilir bir yargıdır ve o yüzden nesnel anlamlıdır.  Cevap: B

Konuyla ilgili birinci testimize BURADAN ulaşabilirsiniz. 

Konuyla ilgili ikinci testimize BURADAN ulaşabilirsiniz.