Realizm Nedir?
“Gerçekçilik” anlamına gelen realizm akımı, romantizmin
aşırı duygusallığına tepki olarak Fransa’da ortaya çıkmıştır. Realizmin bütün
hatlarını ele almadan önce “pozitivizm nedir?” sorusunun cevabını vermekte büyük yarar
vardır.
TDK Güncel Türkçe Sözlük’te “pozitivizm” sözcüğünün
iki ayrı anlamı vardır. Bunlardan birincisi “Araştırmalarını olgulara,
deneylere, gerçeklere dayayan, fizikötesi açıklamaları kuramsal olarak
olanaksız ve yararsız gören Auguste Comte’un açtığı felsefe çığırı”dır. İkincisi
ise “Bu çığırın gerçekçilik akımını doğuran edebî eserlerde uygulanmış
biçimi”dir. “Pozitivizm” sözcüğünün birinci anlamına baktığımızda
pozitivist düşüncenin, metafizik düşünceleri ve dogmatizmi reddettiği, deneysel
bilimlere başka bir deyişle akla ve bilime önem verdiğini görmekteyiz. Tekrar realizm
akımına döndüğümüzde ise realizm akımının, pozitivist düşüncenin sanat ve
edebiyat alanındaki eserlere yansımasıyla ortaya çıktığını söyleyebiliriz.
Realizm Akımının Özellikleri
-“Gerçekçilik” anlamına gelir.
-Romantizmin aşırı duygusallığına tepki olarak ortaya
çıkmıştır.
-Pozitivist düşüncenin etkisiyle hayali ve duyguyu bir
kenara bırakıp; tabiatı, olayları, olguları ve insanı olduğu gibi anlatma amacını
benimsemiştir. Bu yönüyle realizme bağlı olan sanatçıların gerçeğin peşinde olduklarını
söylemek mümkündür.
-“Roman, uzun bir yol üzerinde gezdirilen bir ayna
gibidir.” anlayışına bağlı olarak realist sanatçılar olayları, olguları objektif
bir şekilde olduğu gibi anlatma amacını taşırlar.
-Realist sanatçılar gerçekçi oldukları için romantik
yazarların aksine eserlerinde olağanüstülüklere, mucizelere, hayallere ve
tesadüflere yer vermezler. Onların görevi olayları olduğu gibi yansıtmaktır.
-Realist sanatçı, eserlerinde gözleme ağırlık verir.
Dolayısıyla realist sanatçı eserlerinde çevre tasvirine yer verir. Çevre
tasvirinin bu denli önemli olmasının nedeni dış çevrenin insan karakteri
üzerinde etkili olmasıdır.
-Realist sanatçı, eserinde tarafsız davranır. Eserine
duygularını ve düşüncelerini yansıtmaz. Realist sanatçının görevi öğüt vermek
değil, topluma ayna tutmak ve gerçeği yansıtmaktır.
Realizmin Dünya Edebiyatındaki Temsilcileri
-Fransız yazarlar: Stendhal, Balzac, Flaubert,
Merime.
-Rus yazarlar: Gogol, Turgenyev, Dostoyevski,
Tolstoy, Çehov, Gorki.
-İngiliz yazarlar: Dickens, Eliot, Defoe.
-Amerikalı yazarlar: Mark Twain, Hemingway,
Steinbeck.
Türk Edebiyatında Realizm:
-Samipaşazade Sezai’nin “Sergüzeşt” adlı romanı,
-Nabizade Nazım’ın “Karabibik” ve “Zehra” adlı eserleri,
-Recaizade Mahmut Ekrem’in “Araba Sevdası” adlı romanı,
-Halit Ziya Uşaklıgil’in “Mai ve Siyah”, “Aşk-ı Memnu” ve
“Kırık Hayatlar” adlı eserleri,
-Yakup Kadri’nin “Kiralık Konak” ve “Yaban” adlı eserleri
realist etkilerle kaleme alınmış eserlerdir.
Bu isimlerin dışında Reşat Nuri Güntekin ve Refik
Halit Karay realizmin etkisinde kalmış diğer isimlerdir.
