Foto Kaynak: https://www.pexels.com/photo/abc-books-chalk-chalkboard-265076/
Merhaba değerli okurlarımız. Bugünkü konumuz iyi bir eğitim programının özellikleri.
Bir ülkede bireylere verimli ve kaliteli eğitimin verilebilmesi için çağın gereklerine uygun bir eğitim programına ihtiyaç vardır. Bu noktada şu soru aklımıza gelir: İyi bir eğitim programının özellikleri nelerdir? İsterseniz maddeler halinde iyi bir eğitim programının özelliklerini sıralayalım:
1) Kesinlikle Türk Milli Eğitim Kanununa uygun olmalıdır.
2) Eğitim programı işlevsel olmalıdır. Bir eğitim programının işlevsel olması demek, eğitim programı yoluyla öğrencilere verilen bilgilerin öğrencilerin işine yaraması, beklenti ve ihtiyaçlara cevap verebilmesi anlamına gelir. Yani başka bir deyişle verilen bilgiler gerçek yaşamla ilişkili olmalıdır.
3) İyi bir eğitim programı esnek olmalıdır. Esneklik; eğitim bölgesinin ve okulun şartlarına göre eğitim programının özünü değiştirmeden düzenleme yapabilmeyi ifade eder. Bu bağlamda içinde bulunulan şartlara göre bazı ünite veya konuların işlenmesi ileri bir tarihe ertelenebilir, yeni ünite ve konular programa eklenebilir. Derslerin işleniş sürecinde kullanılan araç-gereçler farklılaştırılabilir. Bu konuyu birkaç örnekle açıklayalım:
-Doğu Anadolu Bölgesi'nde görev yapan bir beden eğitimi öğretmeni kış aylarında dışarıda işlemesi gereken bir ünitenin işlenmesini ağır kış şartları nedeniyle bahar aylarına erteleyebilir. Yani başka bir deyişle ünitelerin işleniş sırasını değiştirebilir.
-Bir köy okulunda teknolojik araç-gereçlerle işlenmesi gereken bir derste, dersin öğretmeni bu teknolojik araç-gereçlerin temininde zorlandığı takdirde bu dersi amaç ve kazanımlara uygun olarak farklı araç-gereçlerle işleyebilir.
Esneklikte akıldan çıkarılmaması gereken nokta yapılacak değişiklik ve düzenlemelerin söz konusu eğitim programının özünü değiştirecek nitelikte olmaması gerektiğidir. Eğitim bölgesinin ve okulun şartlarına göre değişiklikler ve düzenlemeler yapılabilir ancak eğitim programının özünü ve ruhunu değiştirmemek oldukça önem arz eder.
4) İyi bir eğitim programı çerçeve program özelliğini gösterir. Çerçeve program; ünitelerin ve konuların genel hatlarıyla biçimlendirilmesini ifade eder. Başka bir deyişle ünitelerin ana hatlarını belirleyen, fazla ayrıntıya inmeyen programdır.
5) Bilimsellik, iyi bir eğitim programında olması gereken en önemli özelliklerden birisidir. Eğitim programı çağın ihtiyaçlarına uygun bilimsel ve teknolojik donanıma sahip olmalıdır. Eğitim programına bilimsel düşünce hakim olmalı ve program bu özelliğe göre yapılandırılmalıdır.
6)Eğitim programı, programı uygulayacak olanlara neyi nasıl yapacakları konusunda rehber olmalıdır, onlara yol göstermelidir.
7) Her toplumun kendine özgü bir kültürü ve değerler sistemi vardır. İyi bir eğitim programı toplumsal değerlere uygun olmalıdır. Bilindiği üzere eğitim bir kültür ve değer taşıyıcısı olan bir bilimdir. Eğitim programının da söz konusu toplumun kültürünü ve değerlerini gelecek nesillere aktarma görevi vardır.
8) Genellik ve değişmezlik de eğitim programının özellikleri arasındadır. Belirli gün ve haftalar ve milli bayramlar programda değişmez unsurlardır. Örneğin; Kütüphaneler Haftasında ülkenin tüm okullarında kütüphaneler ve kitaplarla ilgili etkinlikler yapılır.
9) Eğitim programı işlevsel, esnek ve bilimsel olmasının yanı sıra ekonomiye de uygun olmalıdır. Ekonomik gerçeklere göre yapılandırılmayan eğitim programlarından verim alınamaz.
10) Eğitim programı, işlevsellik, esneklik ve ekonomiye uygunluk özelliklerine bağlı olarak uygulanabilir olmalıdır. Uygulanabilir özellikler göstermeyen eğitim programlarından etkili ve verimli sonuçlar elde edilemez.
Eğitim-öğretim sürecinden etkili ve verimli sonuçlar elde edebilmemiz için eğitim programının Türk Milli Eğitim Kanununa uygun olması, işlevsel ve esnek olması, çerçeve program özelliğini taşıması, bilimsel özelliklere sahip olması, uygulayıcılara rehber olması, toplumsal değerlere uygun özellikler göstermesi, genel ve değişmez olması, ekonomiye uygun olması ve uygulanabilir olması gereklidir. Bir eğitim programında bu özelliklerden bir veya birkaçının eksik olması o eğitim programının etkililiğini ve verimliliğini düşürür.
Değerli okurlar, bu yazımızda iyi bir eğitim programının özelliklerinden bahsettik. Bir sonraki yazımızda görüşmek üzere...
NOT: Bu makalenin yazımında Pegem KPSS Program Geliştirme kitabından faydalanılmıştır.
