18 Ağustos 2019 Pazar

Çoklu Zekâ Kuramı Nedir?

Foto Kaynak: https://www.pexels.com/photo/colorful-color-play-concentration-54101/


Zekâ konusunda geçmişten günümüze birçok araştırma yapılmış ve çeşitli savlar ortaya konulmuştur. Bizim toplumumuzda da zekâ konusunda klasikleşmiş değerlendirmeler bulunmaktadır. Örneğin; kimimiz "Benim sayısal zekâm iyi veya kötü" kimimiz de "Benim sözel zekâm iyi veya kötü" şeklinde değerlendirmeler yapar. Yani başka bir deyişle biz genel olarak zekâyı sayısal ve sözel olarak ortaya konulan performanslar kapsamında tanımlarız. Ancak bu tanımlama çoklu zekâ kuramına göre yanlış bir tanımlamadır. Çünkü çoklu zekâ kuramına göre zekâ sadece sayısal veya sözel alanda performans ve ürün ortaya koymaktan ibaret değildir. Gardner'ın geliştirdiği bu kurama göre zekâ, bireyin farklı alanlarda performans ortaya koyma ve problemlerin üstesinden gelme yeteneğidir. Birey bu kurama göre spor, müzik, doğa, resim vb. birçok alanda zekâ bakımından performans ortaya koyar.

Zekâ konusunda geleneksel bakış açısının ürünü olan son derece dar kapsamlı bir tanım yapılmıştır. "Zekâ, dil ve matematik becerisidir." şeklindeki bu tanımlama zekâ kavramını anlatmaktan çok uzak bir tanımlamadır. Çoklu zekâ kuramının geliştirilmesiyle birlikte bu tanım geçerliliğini yitirmiştir.

Gardner'ın geliştirdiği bu kuramın savunduğu temel nokta; her insanın sekiz zekâ alanı ile doğduğu ve her insanda bu zekâ alanlarından değişik miktarlarda bulunduğudur. Örneğin; günlük hayatımızda şöyle bir tabir kullanırız: "Benim matematiksel zekâm sıfır." Bu değerlendirme bu kurama göre yanlış bir değerlendirmedir. Bir insanın matematiksel zekâsı iyi olmayabilir ancak bu durum o kişinin matematiksel zekâsının sıfır olduğu anlamına gelmez. Matematiksel zekâ az da olsa o kişide vardır ve bu durum diğer zekâ türleri için de geçerlidir.

Çoklu zekâ kuramında önemli olan öğrencinin güçlü olan zekâ alanlarını belirlemek ve bu zekâ alanlarını geliştirmeye yönelik etkinlikler tasarlamaktır. Mümkün olduğunca bütün zekâ alanlarını kapsayan öğretim ortamları düzenlemek eğitim-öğretim sürecinden alınacak verimi artıracaktır. Zaten bazı zekâ alanlarının etkinlik dışında bırakılması bu kurama uygun bir davranış değildir.

Çoklu zekâ kuramına göre her insan sahip olduğu zekâ alanları açısından birbirinden farklılık gösterir. Bu kurama göre insanlar bütün zekâ alanlarına sahip olarak dünyaya gelirler. Fakat bu zekâ alanlarından bir ya da birkaçı baskındır. Bütün zekâ türlerinin birbirleriyle dinamik bir ilişki içerisinde olduğu bu kurama göre zekâ türleri çeşitli etkinlikler yoluyla geliştirilebilir. Günlük hayatımızda yaptığımız en basit ve sıradan işlerde bile farklı zekâ türlerini kullanırız ancak çoğu zaman bu durumun farkında bile olmayız.

Çoklu zekâ kuramında yer alan sekiz zekâ türünü ise şöyle sıralayabiliriz:

-Sözel/Dilsel
-Matematiksel/Mantıksal
-Bedensel/Devinişsel/Kinestetik
-Görsel/Uzamsal
-Sosyal Zekâ
-Müziksel/Ritmik
-Öze Dönük/İçsel/Bireysel
-Doğa Zekâsı

Değerli okurlar; bu yazımızda "çoklu zekâ kuramı nedir?" sorusuna cevap aradık. İlerleyen süreçte çoklu zekâ kuramında yer alan sekiz zekâ türüne de sitemizde yer vereceğimizi bildirerek yazımızı bitiriyoruz. Herkese, mutlu, huzurlu ve sağlıklı günler...



8 yorum:

  1. Bu kuram benim fakülte dönemlerinde çok üzerinde durulan bir kuramdı
    Şimdilerde ortaya yeni şeyler koymak adına bir çok kuram çıkmaya başladı
    Eğitim işi çok karıştı...
    Dünyada da böyle işin içine değişen kültür anlayış yeni ekonomiler derken her yıl yeni anlayış..
    Yeni anlayışların insanları doğru eğitmesi dileği ile teşekkürler editor

    YanıtlaSil
  2. Çoklu zekanın her bireyde farklı oranda olmasının da bir sebebi var, bence bu sayede insanlar iş bölümü yapıyor, sosyal anlamda birlikte olma isteği duyuyor.

    YanıtlaSil
  3. Çoklu zeka kuramı benim sevdiğim bir konudur. Birçok farklı insan var ve bu insanların hepsinden aynı yetenekleri beklemek mümkün değil. Ve tabii eğitim sisteminin de buna uygun olması gerekiyor ki insanlar yetenekleri doğrultusunda bir eğitim alabilsinler diye. Bende kendimi bildim bileli sözel ve dilsel zeka var. Aldığım eğitimi de bu yönde aldım. Çok teşekkür ederim verdiğiniz bu bilgiler için. Özellikle ebeveynlerin bu konuda bilgi sahibi olması lazım. Önemli bir noktaya dikkat çektiniz.

    YanıtlaSil
  4. Bu yıl o kadar çok duydum ki bu kuramı, burada da duyunca emin oldum artık kurtuluşumuz yok :)

    YanıtlaSil
  5. Çoklu zeka konusu benim bilmediğim bir konu ve siz rahatça anlaşılacak şekilde anlatmışsınız. Bunun için teşekkür ederim.

    YanıtlaSil
  6. Güzel bir konu seçmişsiniz, elinize sağlık :)

    YanıtlaSil
  7. Yazınızı okuduktan sonra daha iyi kavradım çoklu zeka kuramını. Zeka türleri aslında gün içerisinde hal ve durumlara göre kullandığımız, hepimizde var olan zeka türleri aslında .. Ama genel olarak bir veya birkaçı daha ağır basıyor.. Eksik kalanları geliştirmeye odaklanmak doğru bir tutum olacaktır herhalde. Çok teşekkür ederim bu faydalı yazınız için.

    YanıtlaSil
  8. Bu 8 zeka türünü ayrı ayrı açıklayacağınız yazılar gelecek sanırım. Bende "bedensel" zeka çok fazla yok sanırım. Diğerlerini de sizin tanımlarınızdan sonra açıklayabilirim. :)

    YanıtlaSil

Popüler Yayınlar