1)Almanlara ait olan Nibelungen Destanı'nda, Germenler
ile Avrupa Hunları arasındaki mücadeleler anlatılmış olup bu destanda Avrupa
Hun hükümdarı Attila'dan “Etzel” şeklinde söz edilmiştir.
2) Ruslara ait olan İgor Destan'ında ise Kıpçak ve
Slav mücadeleleri konu edinilmiştir.
3)Türk-İslam devletlerinde hükümdarlık sembolleri
şunlardır:
-Örgin (taht)
-Hutbe okutmak
-Tuğ (sancak)
-Çetr (hükümdar şemsiyesi)
-Sikke (para) bastırmak
-Otağ (hükümdar çadırı)
-Saray
-Ünvan ve lakaplar
-Ferman
-Alem (bayrak)
-Nevbet (davul)
-Tuğra (imza şeklindeki hükümdar mührü)
-Tıraz (Arkasında ayet bulunan kaftan)
-Hilat (Halifenin gönderdiği hediyeler)
-Asa (Halifenin gönderdiği süslü değnek)
-Menşur (Halifenin gönderdiği hükümdarlık onay belgesi)
4) Hocası Cüveyni tarafından “derin bir deniz” olarak
nitelendirilen, Nizamiye Medresesinde müderrislik yapan, “Nasihatü’l-Mülük”,
“İhya’ü-Ulûmid-Dîn”, “El-Munkizu-mine’d-Dalâl” ve “Mekâsidu’l-Felâsife”
adlı eserleriyle ünlü bilim insanı Gazali’dir.
5) Gazneliler döneminde yaşamış matematik ve
astronomi bilgini olan, Gazneli Mahmut’un “sarayımın en değerli
hazinesi” sözleriyle nitelendirdiği,
Avrupa’da “Alberuni (Aliboron)” olarak tanınan, “El-Asarül Bakiye”,
“Hint Tarihi” adlı eserleriyle tanınan Türk-İslam bilgini Biruni’dir.
6) Bağdat'ta Nizamiye Medresesi'ni kuran, “Siyasetname”
adlı eserinde devlet idaresi
hakkındaki görüşlerini belirten ve aynı zamanda Büyük Selçuklu veziri olan devlet
adamı Nizamülmülk’tür.
7) Matematik tarihinde, birinci ve ikinci dereceden
denklemlerin sistematik çözümlerinin yer aldığı ilk eser olan "Kitab-ül
Cebir vel-Mukabele"nin yazarı:
✅Harezmi
8) Karahanlı döneminde yaşayan, dil bilimci ve haritacı
olan, ”Divan-ı Lügati’t-Türk” adlı
eseriyle Türkçenin Arapçadan üstün olduğunu göstermeyi amaçlayan Türk bilim insanı
Kaşgarlı Mahmut’tur.
9) Halkın ve hükümdarın karşılıklı sorumluluklarını dile
getirdiği “Kutadgu Bilig” adlı eseriyle ünlü, Karahanlılar dönemi devlet
adamı ve siyaset bilimcisi Yusuf Has Hacip’tir.
10) Türk-İslam devletlerinde bazı mimari eserler:
Han, kervansaray, ribat, bedesten, arasta gibi yapılar iktisadi
amaçlı inşa edilirken; darüşşifa, darültıp, bimarhane, bimaristan, maristan,
darülafiye, şifahane, darülsıhha gibi yapılar sağlık amaçlı inşa
edilmiştir.
Mimari eserler hususunda önemli olan kurumların
tanımları:
Camii: İbadet ve eğitim amacıyla inşa edilen ve
kullanılan dinî yapı.
Kümbet (türbe): Din ve devlet büyükleri için inşa
edilmiş anıt mezarlardır.
Medrese: Bilimsel araştırmaların yapıldığı, dinî ve
pozitif bilimlerin okutulduğu kurumlardır.
Tekke: Tarikatların dinî ve sosyal faaliyetlerini
yürüttükleri yapılardır. Küçüğüne ise “zaviye” adı verilmiştir.
İmarethane: Yoksul insanlara yönelik yemek
hizmetlerinin verildiği yerlerdir.
Darüşşifa: Tolunoğulları’nda “maristan” olarak
adlandırılan bu yapılar halka yönelik sağlık hizmetlerinin verildiği
kurumlardır.
Bimarhane: Ruh ve sinir hastalıklarına yönelik tedavi
hizmetlerinin verildiği kurumdur.
Külliye: Camii etrafında inşa edilen, kapsamında
medrese, kütüphane, bedesten, darüşşifa vb. yapıların yer aldığı çok amaçlı
sosyal yapılardır.
Kervansaray: Karahanlılarda “ribat” olarak
adlandırılan, şehirlerarası ticarette güvenlik ve barınma amaçlı inşa edilmiş
yapılardır.
Bedesten: Kumaş ve değerli eşyaların satıldığı üstü kapalı
esnaf çarşısı.
Arasta: Aynı mesleği icra eden ya da aynı ürünü satan
dükkânların bulunduğu esnaf çarşısı.
Bazı Türk-İslam Mimari Eserleri:
Karahanlılar:
Mezar-ı Şir Kebir Camii
Buhara Namazgâh Camii
Özkent Minare
Arap Ata Türbesi
Ayşe Bibi Türbesi
Tirmiz Sarayı
Ribat-ı Melik
Gazneliler:
Leşker-i Bazar Ulu Camii
Leşker-i Bazar Sarayı
Büyük Selçuklular:
İsfahan Mescid-i Cuma
Bağdat Nizamiye Medresesi
Nişabur Medresesi
Sultan Sencer Türbesi
Rey Medresesi
KPSS Tarih Genel Tekrar Notları 1 adlı yazımıza BURADAN ulaşabilirsiniz.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder