1)Astronomi, matematik bilgini olan ve aynı zamanda şair
olan, “Takvim-i Celâlî"yi hazırlayan komisyonda bulunan, ”Rubai”
adı verilen dörtlükler hâlinde şiirler yazan bilim insanı ve şair Ömer
Hayyam'dır.
2) “Uluğ Bey Zici” ve “Yıldızların Fıhristi”
isimli eserleriyle ünlü Timur Devleti hükümdarı, astronomi ve matematik
bilgini Uluğ Bey'dir.
3) Karahanlılar döneminde yaşamış, lakabı “Pir-i
Türkistan” olarak da bilinen, “Divan-ı Hikmet” adlı eseriyle ünlü
ilk Türk-İslâm mutasavvıfı Ahmet Yesevi'dir.
4) Karahanlılar döneminde yaşamış ve “Atabetü’l
Hakayık” adlı eseriyle ünlü olan Türk-İslâm mutasavvıfı Edip
Ahmet Yükneki’dir.
5) “Muhakemetü’l-Lugateyn” isimli eserinde Türkçenin
Farsçadan üstün olduğunu kanıtlamayı amaçlayan Türk-İslâm edebiyatçısı Ali
Şir Nevai’dir.
6) Gazneliler dönemi edebiyatçısı olup, “Şehname” isimli
eserini Gazneli Mahmut’a sunan edebiyatçı Firdevsi’dir.
7) “Mukaddimetü’l Edeb” isimli eseriyle ünlü Harzemşahlar
dönemi edebiyatçısı Mahmut Zemahşeri’dir.
8) “Tarih-i Yemin” adlı eseriyle ünlü,
Gazneliler dönemi tarihçisi Utbi’dir.
9)“Sibernetik” biliminin kurucusu olup; denge,
kontrol ve haberleşme üzerine çalışan Artuklular dönemi bilim insanı Cezeri’dir.
10) Divan-ı Kebir, Mesnevi, Mektubat, Fihimafih ve Mecalis-i Seba isimli eserleriyle
ünlü Anadolu Selçukluları döneminde yaşamış tasavvuf bilgini ve edebiyatçı Mevlana’dır.
11) “Risaletün-Nushiyye” ve “Divan” adlı
eserleriyle ünlü Anadolu Selçukluları dönemi tasavvuf bilgini ve halk
edebiyatçısı Yunus Emre’dir.
12) Ahi Teşkilatının Özellikleri
-Temel amacı “sosyal adaleti” sağlamak olan ahilik teşkilâtında
çıraklıktan ustalığa doğru meslekî eğitim verilmiştir.
-Ahi teşkilâtı, ahi esnaflarından toplanan katkı
payı ile esnafa destek olmuş, fakirlere ve işsizlere de yardım edilmiştir.
-Kalite standartlarına uygun üretim gerçekleştirilmiştir.
-Üreticinin ve tüketicinin hakkını korumuştur.
-Ahi teşkilâtı, ürün fiyatlarını tespit ederek bu
konuda uyuşmazlıkların ortaya çıkmasını önlemiştir.
-Devlet ve esnaflar arasındaki ilişkileri düzenlenmiştir.
NOT: Esnafların uyacağı meslek ilkelerine “fütüvvetname”
denilmiştir.
13) -Hat: Arap harfleriyle güzel yazı sanatına verilen addır. Bu sanatla uğraşanlara ise “hattat” adı verilmiştir.
-Minyatür: Kâğıt üzerine yapılan ışık, gölge ve hacim
duygusu yansıtılmadan yapılan iki boyutlu resimdir. Bu sanatla uğraşanlara “nakkaş”
ya da “musavver” adı verilmiştir.
-Tezhip: Altın tozu ve boya ile sayfa ya da levha
süslemeciliğine verilen addır. Bu sanatla uğraşanlara müzehhip adı verilmiştir.
-Çini: Fırınlanmış ve sırlanmış toprak üzerine yapılan
süslemeciliğe verilen addır.
-Vitray: Cam süslemeciliği.
-Telkari: Gümüş ya da maden süslemeciliğidir.
