Foto Kaynak: https://www.pexels.com/tr
Öğretim sürecinin verimli geçmesi şüphesiz hepimizin ortak isteği ve amacıdır. Bir öğretim sürecinin verimli geçebilmesi için de çeşitli basamakları neredeyse kusursuz bir şekilde planlamamız gerekir. Bu yazımızda öğretim sürecini daha verimli hale getirebilmek adına Gagne'nin öğretim durumları modelinin basamaklarını ele alacağız.
Gagne'nin öğretim durumları (etkinlikleri) modeliyle ilgili daha önce yayınladığımız yazıya BURADAN ulaşabilirsiniz.
Şimdi bu basamakları tek tek açıklayalım:
1) Dikkat çekme: Öğretme-öğrenme sürecinin belki de en önemli basamağı dikkat çekme basamağıdır. Öğrenci, ilgisini ve dikkatini çekmeyen hiçbir dersi ve konuyu dinlemez, dinlemek istemez. Konuyu daha ilginç ve ilgi çekici hale getirmek başarının anahtarıdır. Bu aşamada öğrencinin dikkatini çekmek ve ilgisini canlı tutmak amacıyla derse bir örnek olayla başlama, konuyla ilgili anı, hikâye, fıkra anlatma, öğrencilere çeşitli görseller sunma gibi etkinlikler yapılabilir.
Örnek: "Doğa ve Evren" temasıyla ilgili bir metin işleyecek olan bir Türkçe öğretmeninin dersine bu konuyla ilgili haber yazıları ve çeşitli resimlerle başlaması.
2) Öğrenciyi hedeften haberdar etme: İşlenecek konunun ve ulaşılacak hedeflerin öğrencilere dersin başında söylendiği bölümdür. Ulaşılacak hedefleri öğrenen öğrenci derse ve konuya karşı daha çok motive olur.
Örnek: Bir matematik öğretmeninin dört işlemle problem çözmenin öğrencilere sağlayacağı yararları ve bu becerinin gündelik hayatta nerelerde kullanılacağını anlatması.
3) Ön bilgileri hatırlatma: Bu aşamada daha önce öğrenilen bilgiler öğrencilere hatırlatılır ve bu bilgilerle yeni öğrenilecek bilgiler arasında ilişkilendirmeler yapılır.
Örnek: Bir Türkçe öğretmeninin isim ve fiil cümleleri konusunu anlatmadan önce isim ve fiil kavramlarının ne demek olduğunu öğrencilere anlatması.
4) Uyarıcı materyalleri sunma (Asıl konuyu/yeni konuyu anlatma): Öğrencilerin derse dikkatleri çekildikten ve güdülenmeleri sağlandıktan sonra dersin asıl konusu ile ilgili materyallerin öğrencilere sunulduğu basamaktır. Başka bir deyişle öğrencilere yeni konunun anlatıldığı basamaktır.
Örnek: Türkçe dersinde "Cümle Türleri" konusunun anlatılmaya başlanması ve bu konuyla ilgili örneklerin öğrencilere sunulması.
5) Öğrenciye rehberlik etme: Öğrenmeyi kolaylaştırıcı ipuçlarının verildiği ve öğrencinin cevabı kendi kendine bulmasının amaçlandığı basamaktır. Öğretmen bu basamakta verdiği ipuçlarıyla öğrenciye rehberlik yapar.
Örnek: Matematik dersinde problem çözerken hangi adımların izleneceği hakkında öğrencilerin bilgilendirilmesi ve problem çözmenin püf noktalarının öğrencilere anlatılması.
6) Performansı (davranışı) ortaya çıkarma: Öğrenci dersin bu basamağında öğrendiklerini uygulama ve davranışı gösterme imkanı bulur. Bu basamakta dikkat edilmesi gereken nokta ise davranışın ortaya çıkması için uygun ortamın hazırlanmasıdır.
Örnek: Matematik dersinde problem çözmede hangi adımların izleneceği konusunda öğrenciler bilgilendirildikten sonra onlara yeni problemlerin sunulması ve öğrencilerin bu problemleri çözmeye çalışmaları.
7) Dönüt/düzeltme/geribildirim verme: Doğru davranışların pekiştirildiği, yanlış öğrenmelerin düzeltildiği basamaktır.
8) Öğrenilenlerin değerlendirilmesi: Ortaya çıkan öğrenme ürünlerinin ve öğrencilerin durumunun başlangıçta belirlenen hedeflere ne kadar uygun olduğuna karar verilen basamaktır.
9) Öğrenilenlerin kalıcılığını ve transferi sağlama: Öğretmenin, öğrencileri yeni problem durumlarıyla karşı karşıya getirdiği, öğrenilen bilgilerin yeni durumlarda kullanılmasını sağladığı basamaktır. Bu basamakta çeşitli alıştırmalar ve projeler aracılığıyla öğrenilenlerin transferi sağlanır.
Örnek: Öğretmenin öğrencilere daha zor ve karmaşık etkinlikler sunması ve öğrencilerden konuyla ilgili proje, sunu vb. etkinlikler geliştirmesini istemesi.
Değerli okurlarımız, bu yazımızda bir öğretim sürecinin hangi basamaklardan oluştuğunu başka bir deyişle Gagne'nin öğretim durumları modelinin basamaklarını ele aldık. Herkese huzurlu ve sağlıklı günler...
