Deyimler; en az iki sözcükten oluşan, genellikle mecaz anlam
taşıyan kalıplaşmış söz öbekleridir. Anlatımı güçlendirmek ve zenginleştirmek, anlatımı
daha dikkat çekici hâle getirmek gibi işlevleri olan deyimlerin sayfalarca
anlatılacak meseleleri bir çırpıda anlatma gibi bir özelliği de vardır.
Söz varlığını geliştirme ve zenginleştirme çalışmalarında
oldukça önemli bir yeri olan deyimler, sınavlarda öğrencilerin karşısına
çıkabilmektedir. Biz de bunun bilincinde olarak bu yazımızda sizlere “MEB'in
kazanım kavrama testlerinde yer verdiği deyimler ve anlamları” konulu bir
derleme yaptık. Aşağıda yer verdiğimiz deyimler “MEB’in 6. Sınıf Türkçe, Kazanım
Kavrama Testi 2” adlı paylaşımından derlenmiş olup her deyimin altında o
deyimin daha iyi anlaşılabilmesi amacıyla örnek cümlelere de yer verilmiştir.
Şimdi derlediğimiz o deyimlere göz atalım:
MEB’in Kazanım Kavrama Testlerinde Yer Verdiği Deyimler
ve Anlamları
hâli vakti yerinde: Paraca durumu iyi, zengin.
Cümle: Hâli vakti yerinde bir insandan yardım istemek
bence en mantıklısı...
burnu büyümek: Kibirlenmek, büyüklenmek.
Cümle: Eli para görünce iyice burnu büyüdü.
gözü gönlü açılmak: Neşelenmek, ferahlamak.
Cümle: Biraz yürüyüş yapınca gözü gönlü açıldı.
dilinden anlamak: Söz konusu olan şeyin özelliğini
bilmek.
Cümle: Ben bu çiçeklerin, böceklerin, toprakların dilinden
anlarım.
burnu bile kanamamak: Zarar görmemek, tehlikeli bir
durumdan yara bere almadan kurtulmak.
Cümle: Kazadan burnu bile kanamadan kurtulmuş.
burnunu sokmak: Gereksiz yere her işe karışmak.
Cümle: Kendini ilgilendirmeyen işlere burnunu
sokman seni insanların gözünde itici hâle getiriyor.
burnu sürtülmek: Sıkıntı çektikten sonra daha önce
beğenmediği bir durumu kabul etmek, gururundan vazgeçmek.
Cümle: Kimsenin sözünü dinlemediği için burnu
sürtüldü ve artık daha dikkatli davranıyor.
burnunun dikine gitmek: Öğüt dinlemeyerek kendi
bildiği gibi davranmak.
Cümle: Sürekli burnunun dikine gittiği için
başarısız oluyor.
sağ salim (gelmek/varmak): Hiçbir zarar görmeden, sağ
selamet.
Cümle: Yolculuğumuzu sağ salim tamamladık.
gecesini gündüzüne katmak: Aralıksız, gece gündüz
çalışmak, büyük çaba göstermek.
Cümle: Gecesini gündüzüne kattı ve sonunda
istediği okula yerleşti.
